వెంకటాపురం నుండి శ్రీశైలం వరకు చేసే పాదయాత్ర భక్తుల విశ్వాసాన్ని పరీక్షించే ఓ పవిత్ర ప్రయాణం. ఈ యాత్రలో ప్రకృతి సౌందర్యాన్ని ఆస్వాదిస్తూ, భగవంతుని సన్నిధికి చేరుకునే అనుభూతి అపురూపమైనది. శ్రీశైలానికి పాదయాత్ర ఒక ఆధ్యాత్మిక అనుభవం మాత్రమే కాదు, భక్తుల మనసులను మైమరిపించే ఒక మధుర యాత్ర కూడా. వెంకటాపురం నుండి శ్రీశైలం వరకు దాదాపు 46 కిలోమీటర్ల ఈ ప్రయాణం, భక్తుల నడక వేగం, విశ్రాంతిపై ఆధారపడి సాధారణంగా 2-3 రోజుల్లో పూర్తవుతుంది. ఈ మార్గం ప్రకృతి అందాలు, పవిత్రత, భక్తి శ్రద్ధలతో నిండివుంటుంది.
యాత్ర మార్గం:
ఈ యాత్ర ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని కర్నూలు జిల్లా వెంకటాపురం గ్రామం నుంచి ప్రారంభమై, శ్రీశైల క్షేత్రంలో భ్రమరాంబ మల్లికార్జున స్వామి ఆలయానికి చేరుకుంటుంది. మార్గంలో పచ్చని అడవులు, నదులు, కొండలు మన దారిని అలరించడంతో పాటు, ఆధ్యాత్మిక శాంతిని ప్రసాదిస్తాయి.
పాదయాత్ర ప్రాముఖ్యత:
శ్రీశైలం భారతదేశంలోని 12 జ్యోతిర్లింగాలలో ఒకటి. ఇది శైవ, శాక్త భక్తులకు ఎంతో పవిత్రమైన స్థలం. నరనారాయణ మహర్షులు, ఆదిశంకరాచార్యులు వంటి మహాత్ములు ఈ పవిత్ర క్షేత్రాన్ని సందర్శించినట్లు పురాణాల్లో పేర్కొనబడింది. కనుక, ఈ పాదయాత్ర భగవంతుని కృపను పొందటానికి ఒక విశిష్టమైన మార్గంగా భావిస్తారు.
1. వెంకటాపురం గ్రామం – యాత్ర ఆరంభం:
వెంకటాపురం గ్రామం ఈ పాదయాత్రకు తొలి అడుగు. కర్నూలు జిల్లాలో ఉన్న ఈ చిన్న గ్రామం ప్రకృతి సోయగాలతో, సాధారణ జీవన శైలితో ఆకర్షిస్తుంది. ఊర్లోని మట్టి వాసన, పచ్చని పొలాలు, స్నేహపూర్వకంగా పలకరించే గ్రామస్తులు – ఇవన్నీ భక్తులకు ఒక ప్రత్యేక అనుభూతిని కలిగిస్తాయి. భక్తులు తమ గమ్యాన్ని తలచుకుంటూ, గ్రామస్థుల ఆశీర్వాదాలతో యాత్రను ప్రారంభిస్తారు.
2. నల్లమల అరణ్యం – ప్రకృతితో ఏకత్వం:
యాత్రలో ప్రధాన ఆకర్షణ నల్లమల అటవీ ప్రాంతం. ఈ దట్టమైన అరణ్యం ప్రకృతిని ముద్దాడే అవకాశాన్ని ఇస్తుంది. పక్షుల కిలకిలారావాలు, ఆకుల కదలికలు, పచ్చని చెట్ల నీడ – ఇవన్నీ మానసిక ప్రశాంతతను అందిస్తాయి. అడవిలో నడుస్తూ భక్తులు భజనలు పాడుతూ ముందుకు సాగుతారు. కొన్నిసార్లు మృగశిర కాంతిలో ప్రకృతి మరింత అందంగా కనపడుతుంది.
3. దొరనాల – అడవి మార్గంలో విశ్రాంతి స్థలం:
నల్లమల అరణ్యంలో పాదయాత్రలో భక్తులకు ముఖ్యమైన విశ్రాంతి స్థలంగా దొరనాల విరామ కేంద్రం పనిచేస్తుంది. ఇది అడవి మార్గంలో ఉండడంతో, యాత్రికులకు తాత్కాలిక శిబిరాలు, మంచినీరు, అల్పాహారం లాంటి సౌకర్యాలు లభిస్తాయి. తేజోవంతమైన ప్రకృతి, చుట్టూ పచ్చదనం, నిశ్శబ్ద వాతావరణం భక్తులకు శరీరానికి, మనసుకు ఒంటరిగా విశ్రాంతి తీసుకునే అవకాశాన్ని ఇస్తుంది.
ఈ ప్రాంతంలో కొన్నిసార్లు చిరుతలు, అడవి జంతువులు కనిపించే అవకాశముండటంతో, భక్తులు సమూహంగా ప్రయాణించడం ఉత్తమం. భక్తి పారవశ్యంలో ముందుకు సాగుతూ, ప్రకృతి అందాలను ఆస్వాదిస్తూ, భగవంతుని నామస్మరణతో ఈ మార్గాన్ని దాటి శ్రీశైలానికి చేరుకోవడం ఓ ప్రత్యేక అనుభూతిని అందిస్తుంది.
4. ఎల్లేరులపల్లి – గ్రామీణ శాంతతా వాతావరణం:
పాదయాత్ర మార్గంలో ఓ మధురమైన విశ్రాంతి స్థలంగా ఎల్లేరులపల్లి కనిపిస్తుంది. ఈ చిన్న గ్రామం ప్రకృతి అందాలతో, సాదాసీదా గ్రామీణ జీవనశైలితో భక్తులను అలరిస్తుంది. పొలాలు, పశువుల మేతకు వెళ్లే దారులు, కూలీ పనుల్లో నిమగ్నమైన గ్రామస్తులు—ఇవి అన్నీ పల్లె జీవనానికి అద్దం పడతాయి.
యాత్రికులు ఇక్కడ కొంత సమయం ఆగి, గ్రామస్థులతో మాట్లాడుకుంటూ, వారి సహజమైన ఆతిథ్యాన్ని ఆస్వాదిస్తూ ముందుకు సాగుతారు. గ్రామంలోని వృద్ధులు భక్తులను ఆశీర్వదిస్తూ, యాత్ర సాఫల్యాన్ని కోరుతారు. ఈ ప్రాంతంలోని ఆహ్లాదకరమైన గాలి, మట్టి వాసన, పచ్చని పొలాలు భక్తుల మనసుకు ప్రశాంతతను అందిస్తాయి.
5. కృష్ణా నది – శాంతి, పవిత్రత:
ఈ యాత్రలో అందరికీ ఆహ్లాదాన్ని పంచే భాగం కృష్ణా నది. దాన్ని చూసిన వెంటనే మనసు ఓ హాయినీ, ప్రశాంతతనీ పొందుతుంది. మెల్లిగా ప్రవహించే నీరు, దాని ఉపరితలంపై ప్రతిబింబించే సూర్యకిరణాలు, అంచున పూసిన తామర పువ్వులు – ఇవన్నీ ఒక దివ్య అనుభూతిని కలిగిస్తాయి. భక్తులు ఇక్కడ కొద్దిసేపు విశ్రమించి, నదీ తీరాన్ని ఆస్వాదిస్తారు.
6. పాలధారా – పంచధారా – పవిత్ర ప్రవాహం:
శ్రీశైలం పాదయాత్ర మార్గంలో భక్తులకు ఆధ్యాత్మికతను, ప్రకృతి అందాలను ఒకేసారి అనుభవించే అద్భుత స్థలం పాలధారా – పంచధారా. ఈ ప్రవాహం పవిత్రమైన నీటిప్రవాహంగా భావించబడుతుంది, భగవంతుడి కృపతో కూడిన ప్రదేశంగా భక్తులు దీనిని దర్శిస్తారు.
ఈ ప్రవాహానికి ఆదిశంకరాచార్యులు ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఇచ్చారు. ఇక్కడే ఆయన తపస్సు చేశారని చెబుతారు. పాలధార నుంచి వెదజల్లే నీరు పాలు పోసినట్లుగా కనిపించడం వల్ల దీనికి ఈ పేరు వచ్చింది. పంచధారా అనే పేరు, ఐదు ప్రవాహాలు కలిసి ఒకేచోట కలుసుకోవడాన్ని సూచిస్తుంది.
ఇక్కడి నీరు త్రాగితే శరీరానికి ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు కలుగుతాయని, ఆధ్యాత్మిక శుద్ధి పొందుతారని భక్తుల విశ్వాసం. ప్రకృతి అందాలను ఆస్వాదిస్తూ, ఈ పవిత్ర ప్రవాహం దగ్గర కొంత సమయం గడపడం భక్తుల మనసుకు అపరిమిత ప్రశాంతతను అందిస్తుంది.
7. శ్రీశైలం ఆనకట్ట – ప్రకృతి & మానవ నిర్మాణం:
శ్రీశైలం ఆనకట్ట దగ్గరికి రాగానే, ప్రకృతి వైభవం, మానవుడు సృష్టించిన అద్భుత నిర్మాణం ఒకే చోట దర్శనమిస్తాయి. కొండల మధ్య చల్లటి గాలి వీచుతూ ఉంటే, ఆకాశాన్ని తాకేలా కనిపించే ఈ ఆనకట్ట భక్తులను మంత్ర ముగ్ధులను చేస్తుంది. కొంతమంది ఇక్కడ నీటిని తాకుతూ తమ మనసును ప్రశాంతపరుచుకుంటారు.
8. శ్రీశైలం హిల్ టౌన్ – గమ్యానికి సమీపం:
గమ్యానికి చేరుకున్న అనుభూతి భక్తుల ముఖాల్లో ఆనందాన్ని నింపుతుంది. నల్లమల అటవీని ఆనుకుని ఉన్న శ్రీశైలం, భక్తుల హృదయాలను భక్తి పారవశ్యంతో నింపుతుంది. ఆలయ ద్వారాల దగ్గరికి రాగానే, గంటల శబ్దం, మంత్రోచ్చారణలతో మనసు భక్తిరసంలో తడిసిపోతుంది. మల్లికార్జున స్వామి, భ్రమరాంబ దేవి దర్శనం చేసుకున్న అనంతరం యాత్ర సార్థకంగా అనిపిస్తుంది.
ఈ పాదయాత్ర కేవలం నడక ప్రయాణం కాదు, ఇది మనసును స్వచ్ఛంగా మార్చే, భక్తిని పెంచే ఒక ప్రత్యేక అనుభూతి. ప్రతిసారి నూతన అనుభూతులు అందించే ఈ యాత్ర జీవితాంతం గుర్తుండిపోయే మధుర జ్ఞాపకాలుగా నిలుస్తాయి.
9. భ్రమరాంబ మల్లికార్జున స్వామి ఆలయం – యాత్ర పరమ గమ్యం
శ్రీశైలం యొక్క హృదయభాగంలో వెలసిన భ్రమరాంబ మల్లికార్జున ఆలయం శివపార్వతుల కృపను పొందే పవిత్ర స్థలం. ఆలయ గోపురాలు, శిల్పకళా వైభవం, శాంతిమయ వాతావరణం భక్తుల మనసులను భగవంతుడి వైపు మళ్లిస్తాయి. ఇక్కడికి వచ్చిన భక్తుల హృదయాలు భక్తిరసంతో నిండిపోతాయి. స్వామివారి దర్శనం పొందిన భక్తులు, భ్రమరాంబ అమ్మవారి అనుగ్రహాన్ని కోరుకుంటూ తమ ఆధ్యాత్మిక ప్రయాణాన్ని సార్థకం చేసుకుంటారు.
మరిన్ని చూడవలసిన ప్రదేశాలు:
1. సాక్షి గణపతి – భక్తులకు సాక్ష్యంగా నిలిచే దేవుడు:
శ్రీశైలం పాదయాత్రలో భక్తుల మనసుకు ఎంతో హత్తుకునే ప్రదేశం సాక్షి గణపతి దేవాలయం. భక్తుల విశ్వాసం ప్రకారం, ఈ గణేశుడు శ్రీశైల మల్లికార్జున స్వామి దర్శనానికి వచ్చే భక్తుల పేర్లను సాక్ష్యంగా ఉంచుతాడు. అందుకే ఈ దేవాలయానికి “సాక్షి గణపతి” అనే పేరు వచ్చింది.
నల్లమల అరణ్యంలో ప్రకృతి అందాలతో నిండిన ఈ దేవాలయం, యాత్రికులకు భక్తి పరవశాన్ని అందిస్తుంది. వినాయకుని విగ్రహం ప్రత్యేకంగా ఒక చేతిలో పుస్తకాన్ని ధరించి ఉన్నాడు, ఇది భక్తుల యాత్రను దేవుడే సాక్ష్యంగా లిఖించుకుంటాడన్న భావనను ప్రదర్శిస్తుంది.
యాత్రికులు శ్రీశైలానికి చేరుకునే ముందు సాక్షి గణపతిని దర్శించి తన అనుగ్రహం కోరుకుంటారు. భక్తి భావంతో ఆయనను నమ్ముకుని ముందుకు సాగిన యాత్రికుల హృదయాల్లో ఒక ప్రత్యేక అనుభూతి మిగిలిపోతుంది. ఈ ఆలయం భక్తులకు భగవంతుడి దగ్గరికి చేరే మరో మెట్టుగా మారుతుంది.
2. పాతాళ గంగా – పవిత్ర జలాల అనుభవం:
శ్రీశైల క్షేత్రానికి సమీపంలో వెలసిన పాతాళ గంగా, కృష్ణా నదికి సంబంధించిన పవిత్ర స్థలం. ఈ జలాల్లో స్నానం చేస్తే పాప విమోచనం కలుగుతుందని భక్తుల విశ్వాసం. నది ఒడ్డున నిలబడినప్పుడు, చుట్టూ ప్రకృతి అందాలు, గాలి తాకిడి, గంగాజలాల ప్రశాంతత మనసుకు ఓ కొత్త ఉల్లాసాన్ని ఇస్తాయి. భక్తులు తమ ఆధ్యాత్మికతను మరింత పరిపుష్టం చేసుకోవడానికి ఈ పవిత్ర నదీ స్నానం ఒక గొప్ప అవకాశంగా భావిస్తారు.
3. శిఖరేశ్వర స్వామి ఆలయం – మోక్షానికి మరొక మెట్టు:
శ్రీశైలం పరిసరాల్లో అత్యున్నతమైన ప్రదేశంగా గుర్తింపు పొందిన శిఖరేశ్వర ఆలయం, భక్తులకు ఆధ్యాత్మిక మేలుకొలుపు కలిగించే పవిత్ర స్థలం. ఈ ఆలయం నల్లమల కొండలపై ఉండటంతో, ఇక్కడినుండి వచ్చే గాలి, ప్రకృతి అందాలు, నిశ్శబ్ద వాతావరణం భక్తులకు ఆంతరంగిక ప్రశాంతతను అందిస్తాయి. ఈ దేవాలయాన్ని దర్శించుకుంటే మోక్ష ప్రాప్తి కలుగుతుందనే నమ్మకం ఉంది.
4. అక్కమహాదేవి గుహలు – తపస్సుతో నిండిన గుహలు:
ఇతిహాస పరంగా, ఆధ్యాత్మిక పరంగా ఎంతో ప్రాముఖ్యతగల అక్కమహాదేవి గుహలు భక్తులకు కొత్త అనుభూతిని అందిస్తాయి. 12వ శతాబ్దానికి చెందిన అక్కమహాదేవి ఇక్కడ తపస్సు చేసినట్లు చెబుతారు. ప్రకృతి ఒడిలో వెలసిన ఈ గుహల్లో ప్రవేశించినప్పటి నుండి చుట్టూ ఉండే ప్రశాంతత, చీకటి లోతులు, సహజ శిలల నిర్మాణం – ఇవన్నీ ఒక కొత్త ప్రపంచంలోకి తీసుకెళ్తాయి. ఆధ్యాత్మిక శోధనలో ఉన్నవారికి ఈ స్థలం గొప్ప అనుభూతిని అందిస్తుంది.
5. నాగార్జునసాగర్-శ్రీశైలం టైగర్ రిజర్వ్ – ప్రకృతిలో పయనం:
ప్రకృతి ప్రేమికులకు, అడవి జీవాలపై ఆసక్తి కలిగినవారికి నాగార్జునసాగర్-శ్రీశైలం టైగర్ రిజర్వ్ ఒక అద్భుత ప్రదేశం. ఈ రిజర్వ్ బెంగాల్ పులుల సహా అనేక అరుదైన జీవజాతులకు నిలయంగా ఉంది. అడవిలో సంచరిస్తూ ప్రకృతి శబ్దాలను ఆస్వాదించడం, విహంగమాయమైన దృశ్యాలను చూడడం భక్తులకు ఒక కొత్త అనుభూతిని అందిస్తుంది. ప్రకృతిని ప్రేమించే ప్రతి ఒక్కరికీ ఈ రిజర్వ్ ఒక అద్భుతమైన అనుభవాన్ని అందిస్తుంది.
యాత్రకు కావాల్సినవి:
ఈ పాదయాత్ర విజయవంతంగా పూర్తి చేసేందుకు కొన్ని అవసరమైన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి:
ఆరోగ్య పరీక్ష – దీర్ఘ నడకకు ముందు వైద్య పరీక్ష చేయించుకోవడం మంచిది.
సౌకర్యవంతమైన దుస్తులు, చెప్పులు – నడక సులభంగా సాగేందుకు వీటిని ఎంచుకోవాలి.
తాగు నీరు, తేలికపాటి ఆహారం – ప్రయాణం మధ్యలో శరీరాన్ని హైడ్రేట్‌గా ఉంచుకోవడం ముఖ్యం.
ప్రథమ చికిత్స పెట్టె – చిన్న గాయాలు, అలసట కోసం మందులు వెంట ఉంచుకోవాలి.
సహనంతో ముందుకు సాగాలి – దీర్ఘ ప్రయాణం కాబట్టి, ఒకే ఒక్క లక్ష్యాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకొని నడవాలి.
భద్రత మరియు మార్గంలోని సహాయ ఏర్పాట్లు:
యాత్ర మార్గం సురక్షితంగా ఉండేందుకు పోలీసు బలగాలు, సేవా సంస్థలు సహాయంగా ఉంటాయి. కొన్ని స్వచ్ఛంద సంస్థలు, ఆలయాలు భక్తులకు భోజనం, తలదాచుకునే స్థలాన్ని అందిస్తాయి. ఏమైనా అనుకోని సమస్యలు ఎదురైతే, సమీపంలోని అధికారులు, సహాయ బృందాలను సంప్రదించడం ఉత్తమం.
మార్గంలో భక్తుల విశ్రాంతికి అనేక గ్రామాలు, ఆశ్రమాలు, ఆలయ ప్రాంగణాలు అందుబాటులో ఉంటాయి.
ఈ యాత్ర భక్తులకు మధుర జ్ఞాపకాలతో జీవితాంతం నిలిచే అనుభూతిని అందిస్తుంది. దేవాలయాల పవిత్రత, ప్రకృతి అందాలు, నిశ్శబ్ద తపస్సు స్థలాలు – ఇవన్నీ భక్తుల ఆధ్యాత్మికతను పెంచి, భగవంతుని చేరుకునే మార్గాన్ని చూపిస్తాయి. ప్రకృతి మాధుర్యంలో భక్తి భావంతో నడుస్తూ, శ్రీశైలానికి చేరుకునే ఈ పాదయాత్ర భక్తికి, సహనానికి, నిబద్ధతకు పరీక్ష మాత్రమే కాదు, భగవంతుని కృపను పొందే పవిత్రమైన ప్రయాణం.
మరిన్ని ఇటువంటి వాటి కోసం తెలుగు రీడర్స్ భక్తి ను చూడండి.
