మన భారతదేశం పవిత్ర స్థలాలు మరియు తీర్థయాత్రల భూమిగా పిలువబడుతూ ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. మనం ఇక్కడ దక్షిణ భారతదేశంలోని అతి ముఖ్యమైన దేవాలయాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడే అరుణాచల దేవాలయం గురించి మాట్లాడుకుందాం. ఈ ఆలయం భారతదేశంలోని తమిళనాడు రాష్ట్రం, తిరువణ్ణామలై జిల్లా, అరుణాచలంలో ఉంది. ఈ అరుణాచలంలో, మన అరుణాచలేశ్వర ఆలయం ఉంది, ఇది శివునికి అంకితం చేయబడిన ఒక హిందూ దేవాలయం. దీనికి అన్నామలైయార్ ఆలయం అనే మరో పేరు కూడా ఉంది. శివుడు ఇక్కడ అరుణాచలేశ్వరుడు లేదా అన్నామలైయర్‌గా పూజింపబడతాడు. శివుడు ఇక్కడ ఒక లింగ రూపంలో ఉంటారు. ఈ లింగాన్ని అగ్ని లింగంగా పిలుస్తారు. ఈ అరుణాచలం ఆలయ చరిత్ర చాలా ఆసక్తికరమైనది, కాబట్టి మనం ఆలయ చరిత్రను తెలుసుకుంటూ, ఆ చరిత్ర ఆదారంగా మనం దర్శన ఎలాచేసుకోవాలి ? ఎలా చేసుకుంటే మనకు పుణ్య ఫలం లభిస్తుంది అనేది దాని గురించి ఒక క్రమపద్ధతిలో వివరిస్తాను. దీనివల్ల అరుణాచలం వచ్చినప్పుడు మీకు మంచి అనుభూతి కలుగుతుంది.
అరుణాచలం ఆలయం ఉదయం 5:00 నుండి మధ్యాహ్నం 12:30 వరకు మరియు మధ్యాహ్నం 3:30 నుండి రాత్రి 9:30 వరకు పర్యాటకుల కోసం తెరిచి ఉంటుంది. ఉదయం 6:00 గంటలకు ఉదయం హారతి మరియు రాత్రి 9:00 గంటలకు సాయంత్రం హారతి నిర్వహిస్తారు. కాబట్టి, ఈ సమయాలు భక్తులకు మరియు సందర్శకులకు పవిత్రమైన ఆచారాలను మనం అనుభవించడానికి మరియు ఆలయ దైవిక వాతావరణంలో మునిగిపోయేందుకు ఇది సరైన సమయం.
ఆలయ సముదాయం మొత్తం 10 హెక్టార్ల విస్తీర్ణంలో ఉంది. ఈ ఆలయం ప్రధానంగా నాలుగు గోపురాలును కలిగి ఉంది. వీటిలో ఎత్తైనది 217 అడుగుల ఎత్తుతో ఉన్న తూర్పుగోపురం. ఈ అరుణాచలం ఆలయంలో అనేక పుణ్యక్షేత్రాలు మరియు ముఖ్యమైన సందర్శనా స్థలాలు ఉన్నాయి. వీటన్నింటినీ మనం ఈ వ్యాసంలో వివరంగా చర్చిద్దాం.
అరుణాచలేశ్వర ఆలయంలోని అద్భుతాలు: శివుని పవిత్ర స్థలాలు
ఈ వ్యాసంలో, అరుణాచలం ఆలయంలో మనం అన్వేషించవలసిన ప్రదేశాల మ్యాప్ వివరణగా అందిస్తాము. ఈ మ్యాప్ వివరణ ఆలయ దర్శనాన్ని మరింత మెరుగుపరుస్తుంది. అదేవిదంగా ఆలయంలో మనం దర్శించుకోవలసిన ప్రదేశాలగురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం
- రాజ గోపురం | శక్తి గణపతి
- స్తంభోద్భవ కుమార స్వామి | కంబట్టు ఇలియానార్
- శివ గంగా తీర్థం
- 1000 స్తంభాల మండపం | పాతాళ లింగం | రమణ మహర్షి
- పెద్ద నంది | సిద్ధి గణపతి | అష్ట గణపతి
- గోపుర సుబ్రహ్మణ్య ఆలయం
- కల్యాణ సుందరేశ్వర ఆలయం
- భల్లాల గోపురం
- కాలభైరవ దేవాలయం
- బ్రహ్మ తీర్ధం | బ్రహ్మ లింగం | అరుణ గిరి నాథర్ విగ్రహం | గిరి ప్రదక్షిణ
- ఇడై కట్టు సిద్ధర్ సమాధి | అమ్మని అమ్మన్ గోపురం | రుక్కు సమాధి
- ఖిళి గోపురం | మోహిని
- వకుళ వృక్షం | తొమ్మిది గోపురం వ్యూ పాయింట్
- అరుణగిరి నాథ మండపం | పాద మండపం
- స్థూల సూక్ష్మ
- అపితా కుచంబ సన్నిధి | చిత్రగుప్తుడు
- పంచ బూత లింగాలు | పిడారి అమ్మన్ ఆలయం
- పిడారి అమ్మన్ ఎదురుగా చెట్టు | సుబ్రమణ్య (పిచాయ్ ఇళయనార్)
- అరుణాచలేశ్వరుడు
రాజ గోపురం | శక్తి గణపతి
మన ప్రయాణాన్ని ప్రారంభిద్దాం. తూర్పు వైపు నుంచి లోపలికి రాగానే ముందుగా రాజ గోపురం మనకు స్వాగతం పలుకుతుంది. 217 అడుగుల ఎత్తైన ఈ అద్భుతమైన నిర్మాణాన్ని నిర్మించడానికి కృష్ణ దేవరాయలు బాధ్యత వహించారు. ఆసక్తికరమైన విషయం ఏమిటంటే, ఇది 216 అడుగుల ఎత్తులో ఉన్న తంజావూరు బృహదీశ్వరాలయం యొక్క గోపురం ఎత్తును మించి ఉంటుంది. అరుణాచలం ఆలయ సముదాయం యొక్క గొప్పతనాన్ని చాటి చెప్పేందుకు, తంజావూరు బృహదీశ్వరాలయం యొక్క గోపురం ఎత్తును మించి రాజ గోపురాన్ని 217 అడుగుల ఎత్తులో నిర్మించారు.
ఆలయంలోకి గోపురం గుండా వెళుతున్నప్పుడు, మీకు ఎడమవైపున శక్తి గణపతి కనిపిస్తారు. అలాగే అరుణగిరినాధరుడు తంబురా పట్టుకుని పక్కనే నిల్చునివుంటాడు. ఈ ఆలయంలో అరుణగిరి నాధరునికి సంబంధించిన అనేక ముఖ్యమైన ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. వాటి గురించి విస్తరించుకునే సమయంలో అరుణగిరి నాధరుని విశేషాలు మనం చెప్పుకుందాం. ఇక్కడ మనం శక్తి గణపతిని మరియు అరుణగిరి నాథర్లను దర్శించి ఆలయంలోకి ప్రవేశించండి.
స్తంభోద్భవ కుమార స్వామి | కంబట్టు ఇలియానార్
తర్వాత, మనం రెండవ గమ్యం ఎడమవైపున ఉన్న స్తంభోద్భవ కుమారస్వామి యొక్క కంబటు ఇళయానార్ ఆలయం. ఈ ప్రత్యేకమైన ఆలయం ప్రాంగణంలోని ఒక స్తంభం నుండి కుమారస్వామి ఆవిర్భవించాడనే నమ్మకంతో ప్రసిద్ది చెందింది. కథ విషయానికొస్తే భక్తుడైన అరుణగిరి నాథర్ ఈ ఆలయానికి తరచుగా వస్తుంటాడని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. ప్రౌడ రాయల ఆస్థానంలో, కాళికా దేవికి అంకితం చేయబడిన సంబంధర్ అనే మరొక భక్త కవి కూడా ఇక్కడ ఉండేవారు.
అరుణగిరి నాథర్ కీర్తి రోజు రోజుకు పెరుగుతుండడంతో సంబందర్‌కు అసూయ పెరిగి, అరుణగిరి నాథర్ భక్తిని పరీక్షించాలనుకుంటాడు. అనుకున్నట్లుగానే సంబందర్ ఒకసారి అరుణాచలం దేవాలయంలోని ప్రాంగణంలో కాళికా దేవిని నేను పిలుస్తాను, నువ్వు కుమారస్వామిని పిలవమని అరుణగిరి నాథర్ కు సవాలు విసిరాడు. అప్పుడు అరుణగిరి నాథర్ వద్దని, అలా చేయకూడదని నచ్చచెప్పినా, సంబందర్ వినకుండా మొండిగా ఉన్నాడు.
చివరికి, సంబందర్ కాళికా దేవిని ఆవాహన చేయడంలో విఫలమయ్యాడు, తరువాత అరుణగిరి నాథర్ ఒక కీర్తన పఠనం చేయడం ద్వారా కుమారస్వామిని విజయవంతంగా పిలిచాడు. ఈ అసాధారణ సంఘటన సమయంలో, కుమారస్వామి ఒక స్తంభం నుండి ఉద్భవించాడు. తత్ఫలితంగా, ఈ అద్భుత సంఘటన కారణంగా ఈ ఆలయానికి స్తంభోద్భవ కుమారస్వామి దేవాలయం అనే పేరు వచ్చింది. ఈ సంఘటన జరిగినప్పుడు సంబందర్ సవాలుకు మద్దతు తెలిపిన అప్పటి రాజు ప్రొడదేవరాయలు కళ్ళు పోతాయి. మిగతా కథ మనం ఖిళి గోపురం సందర్శనలో చెప్పుకుందాం.
ఈ ఆలయానికి ప్రక్కనే, వలైకాపు మండపం అని పిలువబడే మరొక మండపాన్ని చూడవచ్చు. ఆషాడ మాసంలో ఈ మందిరంలో అమ్మవారికి కంకణధారణ అనే ప్రత్యేక కార్యక్రమం నిర్వహిస్తారు. ఈ వేడుకలో దేవత నుండి కంకణం పొందడం వల్ల తమ వైవాహిక సుఖం కాపాడబడుతుందని మహిళలు నమ్ముతారు. అందువల్ల, ఆషాడ మాసంలో అరుణాచలం ఆలయాన్ని సందర్శించవలసి వస్తే, కనీసం ఒక కంకణాన్ని కొనుగోలు చేయడం అనేది శుభానికి చిహ్నంగా భావించండి.
శివ గంగా తీర్థం
తరువాత స్తంభోద్భవ కుమార స్వామి ఆలయానికి ప్రక్కనే ఉన్న శివగంగ తీర్థం అన్వేషించవలసిన మూడవ ప్రదేశం. శివగంగ తీర్థం గురించి పురాతన గ్రంథాలలో కూడా ప్రస్తావించబడింది. ఇది ఒక నీటి కొలను, వివరణలోకి వెళితే…
తిరువణ్ణామలై నుండి సముద్రాన్ని వీక్షించాలని కోరుకునే ఒక రాజు మరియు అతని భార్య రాణి ఉన్నారు. పట్టణం నుండి సముద్రం చూడటం అసాధ్యం కాబట్టి, రాజు ఆమె కోసం ఒక పెద్ద చెరువు నిర్మించాడు. రాణిని మంగయార్కరాసి లేదా తిరుమలాంబ అని కూడా అంటారు. అందువల్ల దీనిని తిరుమలాంబ దేవి సముద్రం అని పిలుస్తారు. ఇది అరుణాచల శివాలయానికి 4 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఈ చెరువు సముద్రాన్ని పోలి ఉంటుంది. దీని విస్తీర్ణం దాదాపు 20 ఎకరాలు.
తిరుమలాంబ దేవి సముద్రం నుంచి శివగంగ తీర్థంకు నీటిని నింపేందుకు పైప్‌లైన్‌ ఏర్పాటు చేశారు. ఆసక్తికరమైన విషయమేమిటంటే, 2002లో ఆలయ పునరుద్ధరణ సమయంలో, శివగంగ తీర్థం క్రింద ఒక సహజ నీటి బుగ్గ కనుగొనబడింది. అంటే పూర్వం తీర్థంలో నీరు ఈ బుగ్గ నుండి ఉద్భవించినట్టు తెలుస్తుంది.
1000 స్తంభాల మండపం | పాతాళ లింగం | రమణ మహర్షి
మనం అన్వేషించవలసిన నాల్గవ ప్రదేశం ఎడమ వైపున ఉన్న శివ గంగా తీర్థంకు, ఇది కుడి వైపున ఉంటుంది. దీన్ని నిర్మించింది కూడా కృష్ణదేవరాయలే. ఈ విశాలమైన హాలు ఒక చిన్న గ్రామాన్ని పోలి ఉంటుంది. దీని నిర్మాణ రూపకల్పన మరియు శిల్పాలు చాల విశేషమైనవి. ఈ మండపం ఒక అద్భుతమైన కట్టడం తప్పక దర్శించండి.
ఈ మండపం లోపల పాతాళ లింగం అనే సిద్ధ సమాధి ఉంది. కృష్ణదేవరాయలు ఈ మండపాన్ని నిర్మించడానికి ముందే ఈ సిద్ధ సమాధి ఉంది. ఈ ప్రదేశంలో ఈ మండపాన్ని స్థాపించడానికి, కృష్ణ దేవరాయలు 500 బంగారు నాణేలను అందించి భూమిని కొనుగోలు చేశారు. అతను రాజు కాబట్టి అతను స్వేచ్ఛగా భూమిని తీసుకోగలడు, కానీ అతను తన అధికారాన్ని ప్రదర్శించకుండా బంగారు నాణేలను ఇచ్చి భూమిని కొనుగోలు చేసినట్లుగా ఇక్కడ ఉన్న ఒక శాసనం శాసనం మనకు తెలియజేస్తుంది.
అప్పట్లో రమణ మహర్షి కూడా ఈ ప్రాంతంలో తపస్సు చేసేవారు. ఈ మండపంలో రమణ మహర్షి జీవితంపై వెలుగులు నింపే విశిష్టమైన మరియు అద్భుతమైన చిత్రాలను మనం చూడవచ్చు, ఈ ఫోటోలు తప్పక చూడవలసినవి. వాటిలో రమణ మహర్షి జన్మస్థలం మరియు అరుణాచలం చేరుకోవడానికి ముందు ఆయన సందర్శించిన ప్రదేశాలు కూడా ఉన్నాయి.
పెద్ద నంది | సిద్ధి గణపతి | అష్ట గణపతి
భల్లాల మహారాజు ఈ నందిని మండపం లోపల దీనిని ప్రతిష్టించాడు. త్రయోదశి మాసంలో ప్రదోష కాలంలో అరుణాచలం ఆలయంలోని ఈ నందిని పూజిస్తారు. దీనిని చూసేందుకు ప్రజలు పెద్ద ఎత్తున ఆలయానికి తరలివస్తారు. ఈ ప్రత్యేక నంది కైలాష్ నుండి ఉద్భవిస్తున్నట్లుగా సరదాగా సాగిన నాలుకతో రాజాకార రూపాన్ని కలిగి ఉంటుంది. త్రయోదశి రోజుల్లో ఇది చాల చూడదగ్గ దృశ్యం.
ప్రతి ప్రాకారం (పరివేష్టిత మార్గం) ఒక నందిని కలిగి ఉంటుంది. వీటన్నిటిలో ఇది ఆలయంలో అతిపెద్దది. నంది పరిమాణాలు ఇక్కడి నుండి లోపలి గర్భగుడి వైపు తగ్గుతూపోతాయి. ఇప్పుడు మనం భల్లాల ప్రాకారం అని పిలువబడే రెండవ ప్రాకారంలోకి వెళ్దాం. అలాగే కుమారస్వామి ఆలయం వెనుక ఒక సర్వ సిద్ధి గణపతి ఆలయం కూడా ఉంది. అరుణాచలం ఆలయంలో దాదాపు 15 గణపతుల ఆలయాలు ఉన్నాయి. వీటిలో అష్ట గణపతులు అత్యంత శక్తివంతమైనవి మరియు ముఖ్యమైనవి.
గోపుర సుబ్రహ్మణ్య ఆలయం
భల్లాల మహారాజ్ గోపురం ముందు, కుడి వైపున ఉన్న గోపుర సుబ్రహ్మణ్య ఆలయాన్ని గమనించవచ్చు. ఆసక్తికరమైన విషయం ఏమిటంటే, ఈ ఆలయం ఎత్తైన వేదికపై ఉంది. అరుణగిరి నాథర్ ఒకసారి వేశ్యలను సందర్శించి వారి అలవాట్లలో చిక్కుకున్నాడు. అతనికి తల్లిదండ్రులు లేకపోవడంతో అక్క తన బాగోగులు చూసుకునేది, ఆమె ఒక విశేషమైన మహిళ. వ్యభిచారానికి అలవాటు పడిన అతడు డబ్బుల కోసం తన సోదరిని హింసించేవాడు. ఒకసారి ఇవ్వడానికి తన వద్ద డబ్బు లేకపోవడంతో, ఆమె విసుగు చెంది, అతని కామాన్ని తీర్చుకోవడానికి తనను తాను అందిస్తుంది.
దీంతో అరుణగిరి నాధర్‌ కి జ్ఞానోదయం కలిగి, అతను తన జీవితాన్ని ఎలా వృధా చేసుకున్నాడో గ్రహిస్తాడు. ఆత్మన్యూనతాభావంతో ఉక్కిరిబిక్కిరైన అరుణగిరి నాథర్ భల్లాల మహారాజ్ టవర్ (గోపురం) పైనుండి దూకి తన జీవితాన్ని ముగించాలనుకుంటాడు. కుమారస్వామి (సుబ్రహ్మణ్య స్వామి) జోక్యం చేసుకుని, అతనిని రక్షించి, అతని నాలుకపై బీజాక్షరాలు (పవిత్ర అక్షరాలు) వ్రాస్తాడు.
ఈ గోపుర సుబ్రహ్మణ్య దేవాలయమే సుబ్రహ్మణ్య భగవానుడు అరుణ గిరినాథుని రక్షించిన ప్రదేశం. అందుకే కుమారస్వామిని దర్శనం చేసుకున్న గోపుర ప్రాకారం పక్కనే ఈ ఆలయం ఉంది. ఈ ఆలయంలో అరుణగిరి నాథర్ విగ్రహాన్ని కూడా చూడవచ్చు.
కల్యాణ సుందరేశ్వర ఆలయం
అలాగే భల్లాల గోపురానికి ఎడమ వైపున ఉన్న ఆలయాన్ని కల్యాణ సుందరేశ్వర్ ఆలయం అని పిలుస్తారు, ఇక్కడ ఎక్కువగా వివాహాలు జరుగుతాయి. అపార్థాల కారణంగా విడిపోయిన వారు, అలాగే అపార్థాలను ఎదుర్కొంటు పరిష్కారం కాకుండా ఉన్న జంటల విషయంలో, ఈ ఆలయంలో పూజలు చేయడం వారి సమస్యలను పరిష్కరించడంలో సహాయపడుతుందని భక్తులు విశ్వాసం.
భల్లాల గోపురం
అన్వేషించడానికి తదుపరి ప్రదేశం భల్లాల గోపురం. ఈ భల్లాల మహారాజ్ శివునికి అంకితమైన భక్తుడు. అంతేకాకుండా ఈ ఆలయం యొక్క నిర్మాణాలలో సగం నిర్మణాలు నిర్మించడంలో ఇతడు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించాడు. గోపురం ఎందుకు నిర్మించాడు అనే విషయాన్ని మనం పరిశీలించి నట్లయితే దురదృష్టవశాత్తు, భల్లాల మహారాజ్ కి పిల్లలు లేరు. తనకు కొడుకు కావాలనీ ఎప్పుడూ పరితపిస్తూ ఉండేవాడు. తన మరణానంతరం తనకు తద్దినం ఎవరు సమర్పిస్తారోనని కంగారు పడుతుండేవాడు. ఒకసారి శివుడు అతనిని పరీక్షించాలని నిర్ణయించుకుంటాడు , అప్పుడు శివుడు యోగి వేషంలో అతని ముందు ప్రత్యక్షమవుతారు. అతను ఏ శారీరక కోరికలు లేకుండా సంవత్సరాలపాటు ధ్యానం చేశానని చెప్పి తనకు వేశ్యను ఏర్పాటు చేయమని భల్లాల మహారాజ్‌ని కోరతాడు.
ఈ కోరిక చాలా అసాధారణమైనది, కానీ రాజు దీనికి అంగీకరిస్తాడు. అయితే ఎంత వెతికినా రాజుకు వేశ్య దొరకడం కష్టమవుతుంది. అప్పుడు రాజు తన అతిథి అభ్యర్థనను ఎలా నెరవేర్చాలో తెలియక సందిగ్ధంలో పడతాడు. అప్పుడు, రాజు భార్య, భర్త మాటను తప్పకుండా ఉండడానికి అతను ఇచ్చిన అభ్యర్థనను నెరవేర్చడానికి ముందుకొస్తుంది. ఆమెను రాజు యోగి రూపంలో ఉన్న శివుని వద్దకు పంపిస్తాడు. ఆమె యోగి వద్దకు వెళ్ళినప్పుడు, అతను ధ్యానంలో ఉంటాడు. ఆమె అతనిని తాకగానే యోగి బాలుడిగా రూపాంతరం చెందుతాడు.
అప్పుడు రాణి ఎంతో సంతోషించి, శివుడు తన కుమారుడయ్యాడని నమ్మి, ఆమె శిశువును తీసుకొని రాజుకు ఇస్తుంది. కానీ రాజు ఆనందంతో శిశువును పట్టుకోగానే శిశువు అదృశ్యమవుతుంది. దీంతో హృదయవిదారకంగా, రాజు మరియు రాణి ఇద్దరూ తీవ్ర విచారంలో వుంటారు. అప్పుడు శివ పార్వతీ దంపతులు ప్రత్యక్షమై రాజు మరియు రాణిని తన తల్లిదండ్రులుగా శివుడు ప్రకటించి, తన కొడుకును పట్టుకోవాలనే రాజు కోరికను నెరవేర్చడానికి అతను శిశువు రూపంలో వచ్చానని వెల్లడించాడు.
అలాగే తన కుమారుడిగా, రాజుకు వార్షిక శ్రాద్ధ కర్మలు నిర్వహిస్తానని వాగ్దానం కూడా చేస్తాడు. శివుడు వాగ్దానం చేసిన ఈ ప్రదేశంలో భల్లాల మహారాజ్ గోపురాన్ని నిర్మించాడు, అందుకే దీనిని భల్లాల గోపురం అని పిలుస్తారు. ఈ గోపురం గుండానే మనం రెండో ప్రాకారంలోకి ప్రవేశిస్తాము.
కాలభైరవ దేవాలయం
భల్లాల గోపురం నుండి కొద్దిగా ముందుకు వెళితే ఇక్కడ, ఎడమ వైపున, కాల భైరవ దేవాలయాన్ని చూడవచ్చు. ఇక్కడి కాల భైరవ విగ్రహం చాల మనోహరమైనది. ఇది భారతదేశంలోనే అత్యుత్తమమైన కాలభైరవ విగ్రహం. మూడు కళ్ళు, కోరలు, తీవ్రమైన చూపులు మరియు ఎనిమిది చేతులతో, విగ్రహం ఉగ్రత మరియు తేజస్సు రెండింటినీ వెదజల్లుతుంది. అరుణాచలంలోని అనేక దేవాలయాలకు టిప్పు సుల్తాన్ తీవ్రమైన నష్టం కలిగించాడు. కానీ అరుణాచల శివాలయానికి మాత్రం హాని చేయలేకపోయాడు. టిప్పు సుల్తాన్ జీవితానికి అంతరాయం కలిగించిన భైరవ సంఘటన చరిత్రలో నమోదు చేయని సంఘటన దీనికి కారణం. ఆ సంఘటన వల్ల టిప్పు సుల్తాన్ భయంతో అరుణాచలం నుండి పారిపోయాడు. ఇది భైరవ యొక్క అపారమైన శక్తిని హైలైట్ చేస్తుంది. కాబట్టి ఇక్కడ భైరవుడికి నమస్కారం చేసుకుని తరువాత ప్రేదేశానికి బయలుదేరండి.
బ్రహ్మ తీర్ధం | బ్రహ్మ లింగం | అరుణ గిరి నాథర్ విగ్రహం | గిరి ప్రదక్షిణ
తదుపరి ప్రదేశానికి వెళితే, భైరవ ఆలయం పక్కన ఒక శక్తివంతమైన బ్రహ్మ తీర్థాన్ని కనుగొంటారు. ఈ పవిత్ర స్థలం పురాణాలలో ప్రస్తావించబడింది మరియు దాని అపారమైన శక్తికి ప్రసిద్ధి చెందింది. మీకు ఈ పవిత్ర తీర్థంలో స్నానం చేసే అవకాశం ఉంటే, అది చాలా మంచిది. అయితే, స్నానం చేయడం అనుమతించబడకపోతే, మీ తలపై నీటిని చల్లుకోవచ్చు లేదా దానికి మీ నమస్కారం చేయవచ్చు. గిరి ప్రదక్షిణ, ప్రదక్షిణ కర్మ, అరుణాచలం ఆలయ ప్రాంగణంలోని బ్రహ్మ తీర్థం వద్ద ఉన్న బ్రహ్మ లింగం ముందు ప్రారంభమవుతుంది. రాత్రి గిరి ప్రదక్షిణ ప్రారంభించినప్పుడు ఆలయం మూసివేయబడితే, ప్రదక్షిణ ప్రారంభించే ముందు బయటి నుండి బ్రహ్మ లింగం మరియు తీర్థాన్ని స్మరించుకోండి.
తర్వాత, బ్రహ్మ తీర్థం గోడపై చిత్రీకరించబడిన అరుణగిరి నాథర్ విగ్రహాన్ని చూడవచ్చు. అరుణాచలం ఆలయానికి అరుణగిరి నాథర్ ప్రధాన భక్తుడిగా గౌరవించబడ్డాడు. సుబ్రహ్మణ్య స్వామికి మీ నివాళులు అర్పించడం ఆనవాయితీ, ఎందుకంటే అతను అరుణగిరి నాథర్ కోసం అనేక సార్లు అవతరించినట్లు నమ్ముతారు, అతని అపారమైన గొప్పతనాన్ని ఈ చిత్రాలలో ప్రదర్శిస్తారు. పురాణాల ప్రకారం, అరుణగిరి నాథర్ యొక్క ఆత్మ రూపం ఇప్పటికీ ఆలయ ప్రాంగణంలో తిరుగుతూ ఉంటుందని, ఇది దైవంతో ఆయనకున్న శాశ్వత సంబంధాన్ని సూచిస్తుందని చెప్తారు.
ఇడై కట్టు సిద్ధర్ సమాధి | అమ్మని అమ్మన్ గోపురం | రుక్కు సమాధి
ఆలయం మధ్యలో నిలబడి ఉన్నప్పుడు, ఎడమ వైపున ఉన్న దక్షిణ ద్వారం చూస్తారు, దీనిని తిరుమనాజన గోపురం అని పిలుస్తారు. మీ కుడి వైపున ఉత్తర ద్వారం ఉంది. దక్షిణ గోపురం వైపు వెళితే, అక్కడ మీకు గోశాల (ఆవు ఆశ్రయం) కనిపిస్తుంది. అన్వేషించాల్సిన 13వ ప్రదేశం గోశాల లోపల ఉంది. రద్దీగా ఉండే సెట్టింగ్‌లలో ఆవులు అసౌకర్యానికి గురికావడం వల్ల ప్రవేశం పరిమితం చేయబడవచ్చు. అలా అయితే, బయటి నుండి మీ నమస్కారాన్ని అందించండి. గోడపై నేల బేస్ వద్ద ఒక రంధ్రం గమనించవచ్చు. ఈ ప్రదేశం ఇడై కట్టు సిద్ధర్ అనే గొప్ప ఆత్మ యొక్క సజీవ సమాధి ప్రదేశం. ఇదై కట్టు సిద్ధర్ తమిళనాడులోని 18 మంది సిద్ధుల్లో ఒకరు. అక్కడకు ప్రవేశించలేకపోయినా, అతని సజీవ సమాధికి నివాళులర్పించండి.
మళ్ళీ, మధ్యలో నిలబడితే, మీకు కుడివైపున అమ్మని అమ్మన్ గోపురం కనిపిస్తుంది. ఈ టవర్ 171 అడుగుల పొడవు ఉంటుంది. ఈ గోపురానికి దాని నిర్మాణానికి నిధులు సమకూర్చిన ఆమె పేరు మీదుగా అమ్మని అమ్మన్ అనే పేరు పెట్టబడింది. ఈ గోపురం దారిలో వెళుతుండగా, మీకు రుక్కు అనే మరో ఏనుగు సమాధి ఎదురవుతుంది. ఈ గోపురానికి కూడా వందనం చేయండి.
ఖిళి గోపురం | మోహిని
తదుపరి స్థానం రాజ గోపురం నుండి మూడవ గోపురం అయిన కిలి గోపురం. కిలి గోపురం లోపల కుడివైపున మోహిని విగ్రహం ఉంది. ఆలయంలోకి ప్రవేశించేటప్పుడు మోహినీ విగ్రహాన్ని చూసి కోరికలు తీర్చుకోవాలని మన పూర్వీకులు సలహా ఇచ్చారు. బయటకు వెళ్లేటప్పుడు మోహిని విగ్రహాన్ని చూడకూడదు. కాబట్టి, ప్రవేశించినప్పుడు ఆమె ఉనికిని గమనించండి. అలాగే కిలి గోపురంపై చిలుకల విగ్రహాలు కనిపిస్తాయి. ప్రౌఢ రాయుడు చూపు కోల్పోయిన తరువాత, అతడికి చూపు తెప్పించడానికి అరుణగిరి నాథర్ చిలుక రూపంలోకి మారి ఒక పువ్వును తీసుకురావడానికి దేవలోకానికి వెళ్తాడు.
అతను పువ్వుతో తిరిగి రాకముందే, అతని శత్రువు అయిన సంబందర్ అతని శరీరాన్ని కాల్చివేస్తాడు. దీంతో , అరుణగిరి నాథర్ యొక్క ఆత్మ చిలుక రూపంలో, అరుణాచల శివుని స్తుతిస్తూ శ్లోకాలు పాడుతూ ఆలయంలో తిరుగుతుందని నమ్ముతారు. కుమారస్వామి ఆలయంలో మంత్రోచ్ఛారణలో నిమగ్నమైన ఆధ్యాత్మిక సాధకులు కూడా అతని జ్యోతిష్య రూపాన్ని చూడవచ్చు. “కిలి” అనే పదానికి చిలుక అని అర్ధం, అందుకే దీనికి కిలి గోపురం అని పేరు వచ్చింది.
వకుళ వృక్షం | తొమ్మిది గోపురాల వ్యూ పాయింట్
కిలి గోపురం గుండా వెళ్ళిన తర్వాత ఆలయంలోకి ప్రవేశించినప్పుడు, ఎడమ వైపున ఉన్న తదుపరి ప్రదేశం, పొగడ చెట్టు అని పిలువబడే వకుళ చెట్టును గమనించవచ్చు. ఈ చెట్టు కింద, నేలపై ఒక వృత్తం ఉంది, ఇది పాదాల రద్దీ కారణంగా అరిగిపోయింది. వీలైతే, దాన్ని మళ్లీ గీయండి. ఈ ప్రదేశం అరుణాచల శివాలయంలోని మొత్తం తొమ్మిది గోపురాల ప్రత్యేక వీక్షణను అందిస్తుంది. మొత్తం గుడిలో ఇదొక్కటే అటువంటి ప్రదేశం. ఈ గోపురాలు వేర్వేరు సమయాల్లో నిర్మించబడినందున ఇది ఇంజనీరింగ్ యొక్క గొప్ప ఫీట్ అని చెప్పవచ్చు.
అరుణగిరినాథ మండపం | పాద మండపం
తరువాత, ప్రదక్షిణను ఆలయం వెనుక వైపుగా కొనసాగిస్తున్నప్పుడు, మీకు ఒక శక్తివంతమైన మండపం కనిపిస్తుంది. ఇది అరుణగిరి యోగి మండపం. అరుణాచలంలో, శివుడు మూడు రూపాలలో ఉంటాడు, ఆలయంలోని శివలింగం, అరుణగిరి కొండ మరియు అరుణగిరి యోగి అని పిలువబడే దక్షిణ మూర్తి.
ఈ మండపంలో భౌతిక ప్రవేశం సాధ్యం కానప్పటికీ, జ్యోతిషశాస్త్రపరంగా ఆయనతో అనుసంధానం చేయడానికి నక్షత్ర ద్వారం లాంటి ప్రవేశ ద్వారం ఉంది. ప్రస్తుతం ఈ స్టార్ గేట్ మూసివేయబడింది మరియు అక్కడ అరుణగిరి యోగిని సూచించే విగ్రహం ఉంచబడింది. ఈ పవిత్రమైన మరియు శక్తివంతమైన మండపానికి మీ ప్రణామాలు చెల్లించండి. పశ్చిమం వైపు వెళితే, మీకు రెండు గోపురాలు కనిపిస్తాయి, ఒకటి చిన్నది మరియు ఒకటి పెద్దది. పెద్దది పే గోపురం.
చిన్న గోపురం దగ్గర ఎడమవైపు మూడు ఆలయాలు ఉన్నాయి. మొదటి ఆలయాన్ని పాద మండపం అంటారు. ఈ ఆలయంలో అరుణాచల శివుని పవిత్ర పాదాలు ఉన్నాయి. స్వామి మొదట అగ్ని లింగంగా పిలువబడే అరుణగిరి కొండగా దర్శనమిచ్చారు. తరువాత, దేవతలు అతన్ని కూడా లింగంగా కనిపించమని కోరారు. కాబట్టి, ప్రాచీన గ్రంధాలలో పేర్కొన్నట్లుగా, స్వామి ఈ ఆలయంలో లింగ రూపంలో ఉంటాడు. ఇక్కడే స్వామివారి పాదాలు నేలను తాకుతాయి. అందుకే ఈ ఆలయాన్ని పాద మండపం అని పిలుస్తారు.
స్థూల సూక్ష్మ ఆలయం
పాద మండపం ఆలయం పక్కన, తప్పక సందర్శించవలసిన మరొక స్థలాన్ని స్థూల సూక్ష్మ ఆలయం అంటారు. గిరి చుట్టూ ప్రదక్షిణలు చేయలేకపోతే, ఈ ఆలయాన్ని 11 సార్లు ప్రదక్షిణ చేయడం వల్ల సమానమైన ప్రయోజనాలు లభిస్తాయని నమ్ముతారు. ఈ ఆలయానికి ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఉంది. ప్రధాన ఆలయం లోపలి గర్భగుడిలో, శివుడు తన స్థూల రూపంలో కొలువై ఉంటాడు , అలాగే ఈ ఆలయంలోసూక్ష్మ రూపంలో కొలువై ఉన్నాడు.
విశేషమేమిటంటే, ప్రధాన ఆలయం లోపలి గర్భగుడిలో అభిషేకం చేసే సమయంలో, ఈ ఆలయంలోని సూక్ష్మ విగ్రహంపై నీటి చుక్కలు కనిపిస్తాయి. వీలైతే, అభిషేక సమయంలో సందర్శనలో ఉంటే ఈ దృగ్విషయాన్ని చూసేందుకు ప్రయత్నించండి. ఆధ్యాత్మిక కోణం నుండి, ఈ రెండు రూపాలు ఒకటిగా పరిగణించబడతాయి. ఆలయ ప్రధాన గర్భగుడిలోని స్థూల రూపం ఈ చిన్న ఆలయంలో ఉన్న సూక్ష్మ రూపాన్ని పోలి ఉంటుందని నమ్ముతారు.
శాస్త్రీయ దృక్కోణంలో, స్థూల సూక్ష్మ దేవాలయం ఉన్న ప్రదేశం అరుణాచల శివాలయంలోని పానవట్టం ప్రాంతాన్ని పోలి ఉంటుంది. ఈ రెండు ప్రాంతాల మధ్య భూగర్భ జలాల అనుసంధానం ఉండవచ్చని కొందరు ఊహిస్తున్నారు. అయినప్పటికీ, ఈ ఆలయం అరుణాచలం ఆలయ సముదాయంలోని అత్యంత పవిత్ర స్థలాలలో ఒకటిగా ఉంది.
అపిత కుచంబ సన్నిధి | చిత్రగుప్తుడు
మనం చూడవలసిన తదుపరి ప్రదేశం అపిత కుచంబ దేవాలయం. ఈ ఆలయం లోపల, చాలా ఆహ్లాదకరమైన ముఖంతో ఉన్న మూడు అడుగుల ఎత్తైన దేవత విగ్రహాన్ని చూస్తారు. ఆమెకు మీ గౌరవాన్ని అందించండి. ఆమె ఎదురుగా, అష్టలక్ష్మి మండపం ఉంది, ఇందులో 16 స్తంభాలు అందమైన శిల్పాలుగా అలంకరించబడ్డాయి. ఈ అష్టలక్ష్మీ మండపంలోని శిల్పాలు మొత్తం అరుణాచల శివాలయంలోనే అత్యంత ఆకర్షణీయంగా ఉంటాయి. కాబట్టి ఈ శిల్పాలను కూడా తప్పకుండా చూడండి.
తదుపరి దర్శించవలసిన ప్రదేశం చిత్ర గుప్త సన్నిధి. అమ్మవారి ఆలయం నుండి బయటకు వచ్చిన తర్వాత, నవగ్రహాలు (తొమ్మిది గ్రహ దేవతలు) చూస్తారు. సమీపంలో, మీ కుడి వైపున చిత్ర గుప్త మందిరాన్ని గమనించవచ్చు. అయితే మనం నేరుగా అతనిని చూడకూడదని గుర్తుపెట్టుకోండి. పక్కనే అక్కడ ఒక చిన్న కిటికీ లాంటి నిర్మాణం ఉంది, దాని ద్వారా అతన్ని చూడవచ్చు. అతని చూపులు నేరుగా మన కళ్లనుతాకకూడదు, కాబట్టి పక్క కిటికీలోంచి అతనిని గమనించండి.
పంచబూత లింగాలు | పిడారి అమ్మన్ ఆలయం
అమ్మవారి ఆలయం నుండి బయలుదేరిన తరువాత, పంచ భూత లింగ ఆలయాలను చూస్తాము. అరుణాచల శివుడు అగ్ని (అగ్ని లింగం) మూలకాన్ని సూచిస్తే, మిగిలిన నాలుగు లింగాలు భూమి, గాలి, నీరు మరియు ఆకాశ (సూన్యం) మూలకాలను సూచిస్తాయి. ఈ నాలుగు లింగాలు కంచి, కాళహస్తి, జంబుకేశ్వర్ మరియు చిదంబరంలో ఉన్నాయి. ఆయా ప్రాంతాలకు వెళ్లలేని వారి కోసం ఋషులు ఈ నాలుగు లింగాలను ప్రతిష్ఠించారు. ఈ 4 లింగాలను దర్శనం చేసుకుని, ఆపై ప్రధాన అగ్ని లింగాన్ని దర్శించడం ద్వారా, ఒకే రోజులో మొత్తం ఐదు లింగాలను దర్శించిన పుణ్యాన్ని పొందుతారు.
తరువాత పక్కనే ఉన్న పిడారి అమ్మన్ ఆలయాన్ని సందర్శించండి. ఈమె అరుణాచల ప్రాంత సంరక్షక దేవత. కార్తీక మాసంలో, జ్యోతి (పవిత్ర జ్వాల) వెలిగించినప్పుడు ఆమె గౌరవార్థం ఒక గొప్ప వేడుక జరుగుతుంది. ఆమె ఆలయం లోపల, ఏడు మాతృకల విగ్రహాలను కూడా చూడవచ్చు. ఇక్కడ రేణుకా దేవి విగ్రహం కూడా ఉంది. ఈ ఆలయం ఒక ఆధ్యాత్మిక అనుభూతిని కలిగి ఉంటుంది. చాలా మంది సిద్ధులు మరియు ఆధ్యాత్మిక అన్వేషకులు రాత్రులుఈ ఆలయం నుండి బయటకు వస్తున్నట్లుగా చెప్తారు.
పిడారి అమ్మన్ ఎదురుగా చెట్టు | కుమారస్వామి దేవాలయం (పిచాయ్ ఇళయనార్)
తర్వాతి ప్రదేశానికి వెళితే గుడికి నేరుగా ఎదురుగా ఒక చెట్టు కనిపిస్తుంది. ఈ చెట్టు బిల్వ వృక్షం మరియు అశ్వత వృక్షం రెండింటి కలయిక, ఇది శివుడు మరియు కేశవ (విష్ణువు) మధ్య సంబంధాన్ని సూచిస్తుంది, ఎందుకంటే ఇవి వారికి ఇష్టమైన చెట్లు. దీనికి మీ నివాళులర్పించి ముందుకు సాగండి. ప్రదక్షిణ ప్రధాన ఆలయం వైపు కొనసాగుతుండగా, పిచాయ్ ఇళయానార్ కుమారస్వామి దేవాలయాన్ని చూస్తారు. ప్రధాన ఆలయం మరియు చుట్టుపక్కల ఆరు కుమారస్వామి ఆలయాలు ఉన్నాయి. అందులో ఈ కుమారస్వామి దేవాలయం ఒకటి. భక్తులకు మంచి ఆరోగ్యాన్ని ప్రసాదించే శక్తిమంతమైన దేవుడు. మీలో ఎవరికైనా ఆరోగ్య సమస్యలు ఉన్నట్లయితే, ఈ ఆలయంలో కొంత సమయం గడపడం మరియు కుమారస్వామికి జపం (పారాయణం) చేయడం వల్ల ప్రయోజనం ఉంటుంది.
చివరగా అరుణాచలేశ్వరుడు (Arunachaleswara | Annamalaiyar | Tiruvannamalai)
చివరది అరుణాచలం ఆలయ లోపలి గర్భగుడిలోని అరుణాచల శివలింగం చూడవలసిన ముఖ్యమైన ప్రదేశం. ప్రధాన ఆలయం చుట్టూ, దక్షిణ మూర్తి, లింగోద్భవ మూర్తి మరియు దుర్గా దేవి యొక్క శిల్పాలను లోపలి గర్భగుడి వెలుపలి గోడలపై గమనించవచ్చు. అరుణాచల ప్రాంతంలోని అనేక దేవాలయాలలో ఈ ఏర్పాటు సర్వసాధారణం.
అరుణాచలానికి సంబంధించి పురాణాల నుండి మూడు ముఖ్యమైన కథలు ఉన్నాయి. ఒకటి దక్షిణా మూర్తి ఉనికి గురించి. రెండవ కథ లింగోద్భవ సంఘటన ( విష్ణువు మరియు బ్రహ్మ లింగం యొక్క మూలం మరియు ముగింపును కనుగొనే ప్రయత్నం), మూడవ కథ మాతృదేవత మహిషాసురుడు అనే రాక్షసుడిని సంహరించడం.
పురాణాల ప్రకారం ఈ మూడు కథలు ఇక్కడ జరిగాయి కాబట్టి, ఇక్కడ చాలా దేవాలయాలలో ఈ మూడు దేవతలను చూస్తారు. కాబట్టి, వారికి నివాళులు అర్పించండి. అదనంగా, 63 మంది నయనార్ల చిత్రణలతో ఎత్తైన వేదికలు ఉన్నాయి. ప్రత్యేకించి, సుందరర్, జ్ఞాన సంబంధర్ మరియు అప్పర్ చిత్రాలు చాలా విశేషమైనవి, కాబట్టి వాటిని కూడా తప్పకుండా చూడండి. ఆలయం చుట్టూ ప్రదక్షిణ చేస్తున్నప్పుడు, మూడు ముఖ్యమైన విగ్రహాలను చూస్తారు. నైరుతి మూలలో సోమస్కంద మూర్తి విగ్రహం ఉంది.
ఈ విగ్రహాన్ని పండుగల సమయంలో ఊరేగింపులలో ఉపయోగిస్తారు. ఇది గొప్ప శక్తిని కలిగి ఉంటుంది. ఈశాన్యం వైపు కొంచెం కదిలితే, స్వర్ణకర్షణ భైరవ దేవాలయాన్ని కనుగొంటారు, పేదరికాన్ని పోగొట్టే దైవం గా ఇతన్ని పిలుస్తారు. మూడవ విగ్రహం పెద్ద నటరాజ (శివుని నృత్య రూపం) విగ్రహం.
అరుణాచలేశ్వర | అన్నామలైయార్ | తిరువణ్ణామలై
మీ ప్రదక్షిణ పూర్తి అయిన తర్వాత, ప్రధాన ఆలయంలోకి ప్రవేశించినప్పుడు సుందరమైన మరియు స్నేహపూర్వకమైన అరుణాచల శివలింగం ఎదురుగా దర్శనమిస్తుంది. స్వామి వైపు ఎంత సేపు చూసినా, చూస్తూ ఉండాలనే కోరిక తగ్గదు. ప్రత్యేకించి, శివలింగం మరియు పానవట్టం బంగారు తీగతో కలుపుతారు. ఒక గుడ్డ దానిని కప్పి ఉంచినందున అది దాగి ఉంటుంది.
అయితే, అభిషేక ప్రక్రియలో దీనిని చూడవచ్చు. అంతరాలయంలోకి ప్రవేశించగలిగితే, విపరీతమైన వేడి కారణంగా రెండు నిమిషాల కంటే ఎక్కువ సేపు లోపల ఉండలేము. అగ్ని లింగం ఉండటమే ఇందుకు కారణం. పంచ భూత లింగాలలో ప్రతి దాని స్వంత ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఉంది. అరుణాచల శివుని దర్శనం చేసుకున్న తర్వాత, అంతరాలయంలో నిలబడితే, శివుని యొక్క శయన మూర్తి రూపాన్ని గమనించవచ్చు.
శివుని ఆలయానికి ఉత్తరం వైపున, అమ్మవారి ఆలయానికి వెళ్లే ప్రవేశ ద్వారం ఉంది. ఆ ప్రవేశ ద్వారం పక్కనే, శోభన గృహం అని కూడా పిలువబడే శయన మందిరం ఉంది. ఇక్కడ వారు శివుడు మరియు దేవి శయన విగ్రహ రూపాలను ఉంచుతారు.
అరుణాచలం గిరి ప్రదక్షిణ | వివరణాత్మక రూట్ మ్యాప్ : భగవంతుని అనుగ్రహానికి ఉత్తమమైన మార్గం
శ్రీ మాతా వైష్ణో దేవి పుణ్యక్షేత్ర చరిత్ర – తప్పక దర్శించవలసిన ప్రదేశాలు
మరిన్ని ఇటువంటి వాటి కోసం తెలుగు రీడర్స్ భక్తిని సందర్శించండి
