హంపి, భారతదేశంలోని కర్ణాటక రాష్ట్రంలో ఉన్న ఒక ప్రాచీన నగరం, విజయనగర సామ్రాజ్యానికి చెందిన అద్భుతమైన అవశేషాలతో ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ నగరం యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ స్థలంగా గుర్తించబడింది మరియు 1,600 కంటే ఎక్కువ పురాతన నిర్మాణాలను కలిగి ఉంది. హంపి యొక్క ప్రత్యేకత దాని అద్భుతమైన దేవాలయాలు, శిల్పాలు మరియు చారిత్రక కట్టడాల్లో ఉంది.
హంపిలో సందర్శించదగిన ప్రదేశాలు విరూపాక్ష దేవాలయం, విజయ విట్టల దేవాలయం, సాసివేకల గణేశుడి దేవాలయం వంటి ప్రముఖ ఆలయాలను కలిగి ఉన్నాయి. ఈ ప్రదేశాలు కేవలం అన్వేషణా కేంద్రములుగా మాత్రమే కాకుండా, భారతీయ చరిత్రలో ముఖ్యమైన భాగంగా కూడా నిలుస్తాయి. ఈ నగరంలో ఉన్న దృశ్యాలు, ప్రకృతి అందాలు మరియు పురాతన కట్టడాలు అనేక మందిని ఆకర్షించడానికి కారణమవుతున్నాయి. ఆ ప్రదేశాలు ఏమిటో తెలుసుకుందాం రండి!.
ప్రధాన దేవాలయాలు మరియు ధార్మిక కేంద్రాలు
1. విరూపాక్ష దేవాలయం
విరూపాక్ష దేవాలయం శివుని ఆలయం , హంపిలోని అత్యంత ప్రాచీన మరియు పూజ్యమైన దేవాలయాలలో ఒకటి, ఇది 7వ శతాబ్దానికి చెందినది. ఆలయ శిఖరం నీడ తలకిందులుగా పడటం ఇక్కడ ప్రత్యేకత. ఈ దేవాలయం యొక్క గొప్ప గోపురం మరియు అందమైన శిల్పాలు చాలా ప్రసిద్ధి. దేవాలయ సముదాయంలో పెద్ద ప్రాంగణం మరియు సమీపంలో పవిత్ర నీటితో కూడిన కుండ కూడా ఉంది. యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ స్థలంగా, ఇది వేలాది భక్తులు మరియు పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తుంది. పర్యాటకులు ఆలయం అందమైన నిర్మాణం చూసి, దాని చరిత్ర ను తెలుసుకోవడానికి గైడ్స్ సాయం తీసుకోండి.
2. విజయ విట్టల దేవాలయం
విజయ విఠల ఆలయం విజయనగర సామ్రాజ్య వైభవాన్ని ప్రతిబింబించే ఒక నిర్మాణ అద్భుతం. హంపి చిహ్నంగా పనిచేసే దాని ఐకానిక్ రాతి రథానికి ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ ఆలయ సముదాయం సంగీత స్తంభాలను కూడా కలిగి ఉంది, అవి తాకినప్పుడు శ్రావ్యమైన శబ్దాలతో ప్రతిధ్వనిస్తాయి. ఆలయం యొక్క క్లిష్టమైన శిల్పాలు వివిధ దేవతలను మరియు పౌరాణిక దృశ్యాలను వర్ణిస్తాయి, ఆ కాలంలోని కళాత్మక గొప్పతనాన్ని ప్రదర్శిస్తాయి. సందర్శకులు అనేక చిన్న మందిరాలు మరియు అందమైన ప్రాంగణాలను కలిగి ఉన్న విశాలమైన మైదానాలను అన్వేషించవచ్చు.
3. నరసింహ విగ్రహం
నరసింహ విగ్రహం విష్ణువు యొక్క ఉగ్ర రూపాన్ని సూచిస్తుంది; ఈ భారీ ఏకశిలా విగ్రహం రాతితో చెక్కబడినది; ఈ విగ్రహం ఎత్తు 6.7 మీటర్లు ఉంటుంది. ఈ విగ్రహం క్రీస్తు శకం 1528 కి చెందినది. విజయనగర సామ్రాజ్యం పైకి మొఘల్ దండయాత్ర చేసినపుడు ఈ విగ్రహం పాక్షికంగా దెబ్బతిన్నది. ఇది ఆ కాలపు భక్తిని ప్రతిబింబించే అసాధారణ కళను చూపిస్తుంది—ఈ పవిత్ర దేవుడి నుండి ఆశీర్వాదాలను కోరుకునే భక్తులను ఆకర్షిస్తోంది!
4. లోటస్ మహల్
హంపిలోని ఇండో-ఇస్లామిక్ వాస్తుశిల్పానికి లోటస్ మహల్ ఒక అద్భుతమైన ఉదాహరణగా నిలుస్తుంది. ఇది దాదాపుగా తామర పువ్వు ఆకారాన్ని పోలి ఉంటుంది కాబట్టి దీనిని అలా పిలుస్తారు. ఈ మహల్ యొక్క కేంద్ర గోపురం తామర మొగ్గను మరియు బాల్కనీ మార్గాలను రేకుల వలె పోలి ఉంటుంది. మొదట రాజకుటుంబానికి ఆనందాన్నిచ్చే ప్యాలెస్‌గా నిర్మించబడిన, ఇది నీడగల ప్రాంగణాలు మరియు తోటలతో ప్రశాంతమైన వాతావరణాన్ని అందిస్తుంది. మహల్ యొక్క ప్రత్యేకమైన నిర్మాణం మరియు చారిత్రక ప్రాముఖ్యత హంపి యొక్క గొప్ప వారసత్వాన్ని అన్వేషించే వారు తప్పక సందర్శించాల్సిన ప్రదేశంగా చేస్తాయి.
5. యంత్రోధారక (అంజనాద్రి) హనుమాన్ దేవాలయం
యంత్రోధారక హనుమాన్ ఆలయం, ప్రాణదేవ ఆలయం అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది కర్ణాటకలోని హంపిలోని అంజనాద్రి కొండపై ఉన్న ఒక ముఖ్యమైన హిందూ ఆలయం. హనుమంతుడికి అంకితం చేయబడిన ఈ ఆలయం, సాంప్రదాయకంగా హనుమంతుడి జన్మస్థలంగా నమ్ముతారు. ఈ ఆలయం హంపి నుండి దాదాపు 4 కి.మీ దూరంలో ఉంది, మరియు హనుమంతుడి విగ్రహం యంత్రం (శ్రీచక్ర) లోపల ధ్యాన భంగిమలో కూర్చున్నట్లు చిత్రీకరించబడింది, ఇది ఆధ్యాత్మిక శక్తి మరియు రక్షణను సూచిస్తుంది. ఈ ఆలయాన్ని మధ్వ సంప్రదాయానికి చేసిన కృషికి గౌరవం గా సాధువు వ్యాసరాజు స్థాపించారు. సందర్శకులు ఆలయాన్ని చేరుకోవడానికి దాదాపు 500 మెట్లు ఎక్కి, చుట్టుపక్కల ప్రకృతి దృశ్యాలు మరియు తుంగభద్ర నది యొక్క అద్భుతమైన దృశ్యాలను ఆస్వాదిస్తారు. ఈ ప్రదేశం, ప్రార్థనా స్థలం మాత్రమే కాకుండా, దాని సహజ సౌందర్యం మరియు ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత కారణంగా ప్రసిద్ధ ట్రెక్కింగ్ గమ్యస్థానంగా కూడా నిలుస్తుంది.
6. సాసువేకలు గణేశ ఆలయం
సాసువేకలు గణేశ ఆలయం గ్రానైట్ తో చెక్కబడిన 8 అడుగుల ఎత్తైన గణేశుడి విగ్రహానికి ప్రసిద్ధి చెందింది. “శశివేకలు” అనే పేరు కి “ఆవాలు గింజ” అని అర్ధం, ఇది విగ్రహం యొక్క బొడ్డు ఆకారాన్ని సూచిస్తుంది. ఆలయ నిర్మాణంలో హిందూ పురాణాల నుండి వివిధ దృశ్యాలను వర్ణించే క్లిష్టమైన శిల్పాలు ఉన్నాయి. ఈ ఆలయం గణేశుడికి సంబందించిన పండుగల సమయంలో ఒక ముఖ్యమైన తీర్థయాత్ర స్థలంగా పనిచేస్తుంది, ప్రియమైన ఏనుగు తల గల దేవుడి నుండి ఆశీర్వాదం కోరుకునే భక్తులను ఆకర్షిస్తుంది.
7. కృష్ణ దేవాలయం
హంపిలోని కృష్ణ ఆలయం విజయనగర శైలికి విలక్షణమైన అద్భుతమైన నిర్మాణ లక్షణాలను ప్రదర్శిస్తుంది. 16వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన ఈ ఆలయంలో కృష్ణుడి జీవితంలోని కథలను వివరించే అందమైన శిల్పాలతో అలంకరించబడింది, వాటిలో దైవిక హీరోగా ఆయన చేసిన సాహసాలు కూడా ఉన్నాయి. ఆలయ సముదాయంలో అనేక చిన్న మందిరాలు మరియు శిల్పాలతో అలంకరించబడిన ఆకట్టుకునే ప్రవేశ ద్వారం ఉన్నాయి. ఆలయ నిర్మలమైన వాతావరణం మరియు దాని సృష్టికర్తల భక్తిని ప్రతిబింబించే కళాత్మక వివరాలు సందర్శకులను తరచుగా ఆకర్షితులను చేస్తాయి.
8. హేమకూట కొండ ఆలయ సముదాయం
హేమకూట కొండ అంతటా చెల్లాచెదురుగా ఉన్న అనేక దేవాలయాలను కలిగి ఉన్న హేమకూట కొండ ఆలయ సముదాయం, హంపి ప్రకృతి దృశ్యం యొక్క ఉత్కంఠభరితమైన దృశ్యాలను అందిస్తుంది. ఈ ప్రదేశం చారిత్రాత్మకంగా మరియు ఆధ్యాత్మికంగా ముఖ్యమైనది, శివుడు మరియు విష్ణువుతో సహా వివిధ దేవతలకు అంకితం చేయబడిన దేవాలయాలు ఉన్నాయి. ప్రశాంతమైన వాతావరణం ధ్యానం మరియు ఆలోచనకు అనువైన ప్రదేశంగా చేస్తుంది. సందర్శకులు హెమకూట కొండపైకి 15 నిమిషాల పాటు ఎక్కడం ద్వారా అందమైన దృశ్యాలను ఆస్వాదించవచ్చు.
చారిత్రిక నిర్మాణాలు:
9. హంపి బజార్
విజయనగర సామ్రాజ్య కాలంలో హంపి బజార్ ఒకప్పుడు సందడిగా ఉండే మార్కెట్ స్థలం. నేడు, ఇది స్థానిక హస్తకళలు, సావనీర్‌లు మరియు సాంప్రదాయ ఆహారాలను అమ్మే దుకాణాలతో నిండిన పురాతన మంటపాలను కలిగి ఉంది. ఈ బజార్ సందర్శకులకు షాపింగ్ మరియు భోజన అనుభవాల ద్వారా స్థానిక సంస్కృతితో మునిగి తేలుతూ హంపి యొక్క ఉత్సాహభరితమైన గతాన్ని అవగాహన కలిగిస్తుంది. ఇక్కడ వాతావరణం ఉల్లాసంగా ఉంటుంది, ఇది హంపి యొక్క ప్రత్యేకతను ఆస్వాదించడానికి ఉత్తమ ప్రదేశం.
10. క్వీన్స్ బాత్
క్వీన్స్ బాత్ అనేది రాజ స్నాన ఆచారాల కోసం రూపొందించబడిన ఒక నిర్మాణ రత్నం. ఎత్తైన గోడలతో చుట్టుముట్టబడి, అలంకరించబడిన వంపు ప్రవేశ ద్వారాలను కలిగి ఉన్న ఈ స్నాన సముదాయం చక్కదనాన్ని వెదజల్లుతుంది. దీని మధ్య కొలను నీడను అందించే మరియు దాని సౌందర్య ఆకర్షణకు తోడ్పడే సంక్లిష్టంగా చెక్కబడిన రాతి స్తంభాలతో కప్పబడి ఉంటుంది. సందర్శకులు పురాతన కాలంలో రాజ కుటుంబ విలాసవంతమైన జీవనశైలిని ఊహించుకుంటూ దాని ప్రశాంతమైన పరిసరాలను అభినందించవచ్చు.
11. మహానవమి దిబ్బ
హంపిలో రాజ కార్యక్రమాలకు మహానవమి దిబ్బ ఒక ఉత్సవ వేదికగా ఉపయోగపడింది. ఈ పెద్ద రాతి వేదిక ఏనుగులు, గుర్రాలు మరియు పూల నమూనాలను వర్ణించే విస్తృతమైన శిల్పాలతో అలంకరించబడి ఉంది, ఇవి ఆ కాలపు కళాత్మకతను ప్రతిబింబిస్తాయి. ఇది విజయనగర సామ్రాజ్య పాలనలో జరిగిన రాజ వేడుకల వైభవాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. ఎత్తైన స్థానం సందర్శకులకు చుట్టుపక్కల ప్రాంతం యొక్క అద్భుతమైన దృశ్యాలను అందిస్తుంది, ఇది ఫోటోగ్రఫీకి ప్రసిద్ధి చెందిన ప్రదేశంగా మారుతుంది.
12. హజార రామ ఆలయం
రామాయణ ఇతిహాసంలోని దృశ్యాలను వివరించే సంక్లిష్టమైన శిల్పాలకు హజార రామ ఆలయం ప్రసిద్ధి చెందింది. 15వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన ఈ ఆలయం రాజవంశీయులకు ప్రత్యేక పూజా స్థలంగా ఉపయోగపడింది. దీని గోడలు హిందూ పురాణాల నుండి వివిధ కథలను వివరించే వివరణాత్మక శిల్పాలతో అలంకరించబడి, అసాధారణమైన చేతిపనులను ప్రదర్శిస్తాయి. ఆలయ సముదాయంలోని ప్రశాంతమైన వాతావరణం సందర్శకులను దాని కళాత్మక వారసత్వాన్ని లోతుగా అన్వేషించడానికి ఆహ్వానిస్తుంది.
దృశ్య ప్రాంతాలు
13. మతంగా కొండ
మతంగా కొండలో ఎక్కే మార్గాలలో చాలా ట్రెక్కింగ్ మార్గాలు ఉన్నాయి; హైకర్లు అక్కడ ఉన్న దృశ్యాలను చూడడానికి ప్రయాణిస్తారు; బండలు మధ్యలో మొక్కలు ఉండటం వల్ల ప్రకృతి ప్రేమికులకు అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన మార్గాలలో ఒకటి—ఇవి ప్రకృతి ప్రేమికుల కోసం మంచి ఫిజికల్ ఛాలెంజ్‌గా ఉంటాయి! ఈ పర్వతం పై భాగంలో వీరభద్ర దేవాలయాన్ని దర్శించవచ్చు.
హంపిలో ఉత్కంఠభరితమైన సూర్యోదయాలు మరియు సూర్యాస్తమయాలను వీక్షించడానికి మతంగా కొండ ఉత్తమమైన ప్రదేశాలలో ఒకటి. ప్రసిద్ధ ట్రెక్కింగ్ గమ్యస్థానంగా, సందర్శకులు బండరాళ్లు మరియు పురాతన శిథిలాలతో నిండిన హంపి యొక్క ప్రత్యేకమైన ప్రకృతి దృశ్యాల విస్తృత దృశ్యాలను ఆస్వాదించడానికి హైకింగ్ చేయవచ్చు. హిందూ పురాణాల నుండి వివిధ ఇతిహాసాలతో ముడిపడి ఉన్నందున ఈ కొండ సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంది, దీని సహజ సౌందర్యానికి మరింత విలువను అందిస్తుంది.
14. తుంగభద్ర నదిపై తెప్ప ప్రయాణం
తుంగభద్ర నదిలో తెప్ప ప్రయాణం స్థానిక ప్రజలు ఉపయోగించిన సంప్రదాయ చేపల పట్టే విధానాలకు సంబంధించిన అనుభూతిని అందిస్తుంది; ఇక్కడ సందర్శకులు నదీ తీరంలో చెల్లాచెదురుగా ఉన్న అవశేషాలను, మరియు హంపి చారిత్రక ప్రాముఖ్యతను ప్రతిబింబించే పురాతన శిల్పాలు మరియు పుణ్యక్షేత్రాలు చూడవచ్చు. ఈ ప్రశాంతమైన ప్రాంతం సందర్శకులకు దేవాలయాల అవశేషాలను అన్వేషించడానికి మరియు సమీపంలో ప్రవహించే నది యొక్క ప్రశాంతమైన దృశ్యాలను ఆస్వాదించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. హంపి యొక్క గొప్ప వారసత్వంలో మునిగిపోతూ ప్రకృతి మధ్య తీరికగా నడవడానికి లేదా పిక్నిక్‌లకు ఇది అనువైన ప్రదేశం.
15. గగన్ మహల్
గగన్ మహల్ ఇండో-ఇస్లామిక్ శైలిలో నిర్మించిన అందమైన ప్యాలెస్ నిర్మాణం; ఇది విజయనగర సామ్రాజ్యం కాలంలో ఉన్న కళాత్మక ప్రభావాలను ప్రతిబింబిస్తుంది. గొప్ప గోపురాలు మరియు విశాల ప్రాంగణాలతో కూడిన ఈ ప్యాలెస్ రాజ కుటుంబానికి నివాసంగా ఉండేది మరియు పరిపాలనా కేంద్రంగా పనిచేసేది. సందర్శకులు దీనిలోని అందమైన డిజైన్ అంశాలను ఆస్వాదిస్తూ చారిత్రక ప్రాముఖ్యతను అనుభవించవచ్చు.
ప్రకృతి ఆకర్షణలు
16. తుంగభద్ర ఆనకట్ట
తుంగభద్ర ఆనకట్ట ఒక ముఖ్యమైన నీటిపారుదల ప్రాజెక్టు మాత్రమే కాదు, పిక్నిక్‌లు మరియు ఫోటోగ్రఫీ ఔత్సాహికులకు అనువైన సుందరమైన ప్రదేశం. పచ్చని తోటలు మరియు సుందరమైన ప్రకృతి దృశ్యాలతో చుట్టుముట్టబడిన ఇది సందర్శకులకు నీటిలో విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి లేదా బోటింగ్ లేదా పక్షులను వీక్షించడం వంటి బహిరంగ కార్యకలాపాలలో పాల్గొనడానికి అవకాశాలను అందిస్తుంది. స్థానికులకు మరియు పర్యాటకులకు వినోద ప్రదేశాలను అందిస్తూనే ఈ ఆనకట్ట ఈ ప్రాంతంలో వ్యవసాయానికి మద్దతు ఇవ్వడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఈ డ్యాంకు పక్కన ఉన్న ఉద్యానవనం పర్యాటకులకు మంచి అనుభూతిని అందిస్తుంది. ఏడు గంటల సమయంలో, మ్యూజికల్ ఫౌటైన అందాలను చూడటానికి పర్యాటకులు పెద్ద సంఖ్యలో వస్తుంటారు.
17. హిప్పీ ద్వీపం (విరపాపూర్ గద్దె)
హిప్పీ ద్వీపం తన ప్రశాంతమైన వాతావరణం మరియు ఉత్సాహభరితమైన సంస్కృతికి ప్రసిద్ధిగా ఉంది; ఇది ప్రకృతిలో విశ్రాంతిని కోరుకునే బ్యాక్‌పాకర్లను ఆకర్షిస్తోంది. ఈ ప్రాంతంలో చిన్న కేఫ్‌లు, అతిథిగృహాలు ఉన్నాయి; ఇక్కడ సందర్శకులు నది ఒడ్డున విశ్రాంతిని పొందడం లేదా సైక్లింగ్ లేదా యోగా సెషన్‌లలో పాల్గొనేందుకు అవకాశాలను పొందుతారు; దీని ప్రత్యేక ఆకర్షణ భారతీయ సంస్కృతిని ఆధునిక సృజనాత్మక వాతావరణంతో కలిపే విధంగా ఉంటుంది.
మ్యూజియంలు మరియు సాంస్కృతిక ప్రదేశాలు
18. పురావస్తు మ్యూజియం
హంపిలోని పురావస్తు మ్యూజియంలో విజయనగర సామ్రాజ్య కాలం నాటి కళాఖండాల విస్తృత సేకరణ ఉంది, ఇది హంపిలోని ధనిక చరిత్రకు విలువైన అవగాహనలను అందిస్తుంది. పురాతన కాలంలో దైనందిన జీవితంలోని వివిధ అంశాలను హైలైట్ చేసే శిల్పాలు, శాసనాలు, నాణేలు మరియు కుండలు ప్రదర్శనలలో ఉన్నాయి. హంపి సాంస్కృతిక వారసత్వం గురించి మరింత అర్థం చేసుకోవాలనుకునే సందర్శకులకు ఈ మ్యూజియం విద్యా వనరుగా పనిచేస్తుంది.
19. కృష్ణ పుష్కరిణి
కృష్ణ పుష్కరిణి ఒక పురాతన నీటి చెరువు; ఇది కృష్ణ మందిరానికి సమీపంలో ఉంది. నీటి మట్టం (ఘాట్‌లు) వరకు క్రిందికి వెళ్ళే మెట్ల చుట్టూ ఉన్న ఈ చెరువు హంపిలోని ఆలయ సముదాయాల సాంప్రదాయ నిర్మాణ శైలిని ప్రదర్శిస్తుంది. దీనిని ఉత్సవాలలో పవిత్ర స్నానాలకు ఉపయోగించారు. దీని ప్రశాంత వాతావరణం ధ్యానం కోసం సరైన స్థలం అవుతుంది; దీనితో పాటు చారిత్రక నిర్మాణ శైలులను ఆస్వాదించడం కూడా సాధ్యం అవుతుంది.
20. భూగర్భ ఆలయం
భూగర్భ ఆలయం, లేదా ప్రసన్న విరూపాక్ష దేవాలయం, హంపీలోని ఒక చారిత్రక ప్రాముఖ్యత కలిగిన శివ ఆలయం, 14వ శతాబ్దానికి చెందింది. ఇది ప్రత్యేకంగా నేల కింద కొంత మేరకు ఉన్నందున “భూగర్భ ఆలయం” అని పిలుస్తారు. కృష్ణదేవరాయల కాలంలో నిర్మించబడిన ఈ ఆలయానికి సంబంధించి గర్భగృహం సంవత్సరమంతా నీటిలో మునిగివుంటుంది. వర్షాకాల సమయంలో, నీటి స్థాయి పెరిగి, ఆలయ అంతస్తు మునిగిపోతుంది. ఈ ఆలయం 1980లలో కనుగొనబడింది, అప్పటివరకు ఇది మట్టిలో దాచబడింది. ఇది రాజ కుటుంబానికి ప్రత్యేక పూజలకు ఉపయోగించబడినట్లు భావిస్తున్నారు.
మరిన్ని ఇటువంటి ప్లసెస్ కోసం తెలుగు రీడర్స్ విహారి ను చూడండి.
