గురువాయూర్ శ్రీకృష్ణ ఆలయం:
గురువాయూర్ శ్రీకృష్ణ మందిరం భారతదేశంలోని కేరళ రాష్ట్రంలో ఉన్న ఒక ప్రముఖ హిందూ దేవాలయం. ఈ ఆలయం విష్ణువు యొక్క నాలుగు చేతుల రూపమైన శ్రీకృష్ణుని బాల రూపం (గురువాయూరప్పన్) కు అంకితం చేయబడింది.ఇది “భూలోక వైకుంఠం”, “దక్షిణ ద్వారకా” గా ప్రసిద్ధి చెందింది (భూమిపై విష్ణువు నివాసంగా భావించబడుతుంది) మరియు వైష్ణవ సంప్రదాయానికి చెందిన 108 అభిమాన క్షేత్రాల్లో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. ప్రతి సంవత్సరం లక్షలాది భక్తులు ఇక్కడికి వచ్చి స్వామి ఆశీస్సులు పొందడం కోసం దర్శించుకుంటారు.
చరిత్ర, పురాణ ప్రాముఖ్యత:
ద్వారక నగరం సముద్రంలో మునిగిపోయిన తరువాత, దేవగురు బృహస్పతి మరియు వాయుదేవుడు శ్రీకృష్ణుని విగ్రహాన్ని గురువాయూర్ ప్రాంతంలో ప్రతిష్టించారు. “గురు-వాయు-ఊర్” అనే పేరే ఈ ప్రాంతానికి ప్రాముఖ్యతను అందించింది. 14వ శతాబ్దపు తమిళ గ్రంథం కోకసందేశంలో “కురువాయూర్”గా ప్రస్తావన ఉంది. 1638లో ఆలయ గర్భగృహం పునర్నిర్మించబడింది. మమంకం యుద్ధాల సమయంలో ఆలయ ప్రాముఖ్యత మరింత పెరిగింది.
ఆలయ నిర్మాణ వైశిష్ట్యం;
సంప్రదాయ కేరళ శైలిలో నిర్మితమైన ఈ ఆలయం అందమైన చెక్కపనులు, వంపుల పైకప్పులు, ప్రశాంత వాతావరణంతో భక్తుల మనసును మరింత ఆహ్లాదపరిచేలా ఉంటుంది. గర్భగృహంలో ఉన్న శ్రీకృష్ణుని విగ్రహం నాలుగు చేతులతో ఉన్న బాలకృష్ణుని స్వరూపాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. స్వామి పంచజన్య శంఖం, సుదర్శన చక్రం, కౌమోదకి గద, కమలం ధరించి, తులసి హారంతో అలంకరించబడతారు. ఆలయ ప్రాంగణంలో నాలంబలం (ఆవరణ మండపం), బాలికల్ (హోమ మండపం), దీపస్తంభం వంటి నిర్మాణాలు ఉన్నాయి. తులాభారం అనే ప్రత్యేక ఆచారంలో భక్తులు తమ బరువుకు సమానంగా కళ్లు, అరటిపండ్లు, చక్కెర, నాణేలు వంటి పదార్థాలను సమర్పిస్తారు.
గురువాయూర్ కృష్ణుడి లీలా – వంట మనుషుల కథ
గురువాయూర్ శ్రీకృష్ణుడి భక్తులపై అపారమైన కృపను తెలియజేసే ఈ కథ కేరళలోని గురువాయూర్ దగ్గర చోటుచేసుకుంది. పేరంపాలచ్చోరి అనే గ్రామంలో నలుగురు వృద్ధ భక్తులు నివసించేవారు. వారు ఎంతో పేదరికంలో జీవిస్తూ, వంట చేయడమే తెలిసిన పనిగా భగవంతుని నామస్మరణతో జీవితాన్ని కొనసాగించేవారు. ఒకరోజు గ్రామంలో ఒక పెద్ద వేడుక జరుగుతుందని, వంట మనుషులు కావాలని తెలిసింది. కృష్ణుడిపై భారం వేసుకున్న ఆ వృద్ధులు, తమ శరీరానికి శక్తి లేకపోయినా, ఆ భక్తి శక్తితో వంట పనికి ముందుకు వచ్చారు. కానీ నిర్వాహకుడు వారిని చూసి ఎగతాళి చేస్తూ, “1000 మందికి భోజనం సిద్ధం చేయగలరా?” అని ప్రశ్నించాడు. దీనికి వారు “కృష్ణుడి దయ ఉంటే సాధ్యం కానిదేముంటుంది?” అని సమాధానమిచ్చారు.
రాత్రివేళ వారు చెరువులో స్నానం చేయడానికి వెళ్లినప్పుడు నాగోరి అనే బాలుడు సహాయం చేసేందుకు ముందుకొచ్చాడు. “మీకు తోడుగా వంట చేయటానికి వచ్చాను” అని చెప్పిన ఆ బాలుడిని వారు సంతోషంగా అంగీకరించారు. అప్పుడు ఒక అద్భుతం జరిగింది! ఆ బాలుడు ఒక్కడే చకచకా అన్నీ వండేశాడు. ఉదయం 9 గంటలకు 1000 మందికి భోజనం సిద్ధంగా ఉండటాన్ని చూసి నిర్వాహకుడు ఆశ్చర్యపోయాడు. తాను చేసిన తప్పును గ్రహించి, వృద్ధ భక్తులకు క్షమాపణలు చెప్పి ఘనంగా సత్కరించాడు. అయితే, వంట పనికి సహాయం చేసిన ఆ బాలుడు, “నేను త్వరగా గురువాయూర్ వెళ్లాలి, నాకోసం అక్కడ చాలా మంది ఎదురుచూస్తున్నారు” అంటూ భోజనం చేయకుండానే వెళ్లిపోయాడు.
ఆ రాత్రి, ఆ నలుగురు భక్తులకు ఒకే కల వచ్చింది. కలలో గురువాయూరప్పన్ ప్రత్యక్షమై, “నాగోరి రూపంలో నేను వచ్చి వంట సహాయం చేశాను. మీరు నా కూలి ఇవ్వకుండా వెళ్లిపోయారు!” అని ప్రశ్నించాడు. వృద్ధులు ఉలిక్కిపడి, ఆనందబాష్పాలతో ఆలయానికి వెళ్లి గురువాయూరప్పన్‌కు తమ కూలిలో భాగాన్ని సమర్పించారు. ఈ సంఘటన నుంచే 1000 గుండిగల నైవేద్యం చేసే ఆచారం ప్రారంభమైంది. ఇప్పటికీ, వంట కూలీలు తమ కూలిలో కొంత భాగాన్ని స్వామికి సమర్పించడం ఆనవాయితీగా కొనసాగుతోంది.
భక్తి, సంస్కృతి కేంద్రం:
గురువాయూర్ ఆలయం భక్తి మాత్రమే కాకుండా సాంస్కృతిక వారసత్వానికి కూడా ప్రతీక. ప్రతి ఏడాది నవంబర్-డిసెంబర్ నెలల్లో గురువాయూర్ ఏకాదశి అత్యంత ప్రధానమైన పండుగగా నిర్వహించబడుతుంది. ఫిబ్రవరి-మార్చి నెలల్లో జరిగే కుంభ ఉత్సవం 10 రోజుల పాటు కొనసాగుతుంది. మలయాళ నూతన సంవత్సరం అయిన విషు పండుగ రోజున భక్తులు “విషుక్కణి దర్శనం” కోసం ఆలయాన్ని సందర్శిస్తారు. జన్మాష్టమి వేడుకలు భజనలు, పూజలు, ప్రత్యేక అలంకారాలతో ఘనంగా నిర్వహిస్తారు. భక్తులు సమర్పించిన అనేక ఏనుగులు పున్నతూర్ కోట్టలో సంరక్షించబడతాయి. ఈ ఏనుగులు ఆలయ రథోత్సవాలు, ఊరేగింపుల్లో ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తాయి.
ఆలయ నియమాలు:
ఆలయంలో హిందువులకు మాత్రమే ప్రవేశ అనుమతి ఉంది. పురుషులు ధోతి ధరించాలి, మహిళలు సంప్రదాయ కేరళ వస్త్రధారణ పాటించాలి. ఆలయంలో ఫోటోగ్రఫీ నిషేధం విధించబడింది. భక్తులు ఆలయ ఆచారాలను గౌరవిస్తూ ప్రవర్తించాలి.
ప్రత్యేకతలు;
గురువాయూర్ ఆలయంలో వివాహాలు జరిపించుకోవడం శుభప్రదంగా భావిస్తారు. చెంబై సంగీత ఉత్సవం పేరుతో 11 రోజుల పాటు జరిగే కర్ణాటక సంగీత వేడుక ఆలయ ప్రత్యేకతగా నిలుస్తుంది. ఆలయంలో ఉన్న ద్వజస్తంభం బంగారంతో ముస్తాబై భక్తులను ఆకర్షిస్తుంది. దీపస్తంభంలో వెలిగించే దీపాలు ఆలయ వైభవాన్ని పెంచుతాయి.
దర్శనం & ప్రయాణ సమాచారం:
ఆలయం ఉదయం 3:00 AM నుండి రాత్రి 9:15 PM వరకు తెరిచి ఉంటుంది. కోచిన్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం (COK) 80 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గురువాయూర్ రైల్వే స్టేషన్ ప్రధాన నగరాలకు అనుసంధానించబడింది. కోచ్చి, త్రిశూర్, పాలక్కాడ్ నుండి రెగ్యులర్ బస్సులు & టాక్సీలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
సమీప ప్రదేశాలు:
- మమ్మియూర్ శివాలయం – గురువాయూర్ ఆలయాన్ని దర్శించిన వారు తప్పనిసరిగా ఇక్కడకు వెళ్లాలి.
- పున్నతూర్ కోట్ట ఏనుగుల శరణాలయం – ఆలయానికి సేవ చేసే ఏనుగుల సంరక్షణ కేంద్రం.
- చవక్కాడ్ బీచ్ – శాంతమైన సముద్ర తీర ప్రాంతం, ఆలయం నుండి కొన్ని కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
🙏 “గురువాయూరప్ప శరణం!” 🙏
మరిన్ని ఇటువంటి వాటి కోసం తెలుగు రీడర్స్ భక్తి ను చూడండి.
