శ్రీ మహావిష్ణువు దశావతారాల్లో కూర్మావతారం ప్రత్యేక స్థానం కలిగి ఉంది. క్షీరసాగర మధన సమయంలో దేవతలకు సహాయంగా విష్ణువు కూర్మరూపాన్ని ధరించాడు. ఈ అవతారానికి అంకితమైన ఆలయం ప్రపంచంలో ఒక్కటే ఉంది, అది ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని శ్రీకూర్మం గ్రామంలో స్థాపించబడింది.
శ్రీకూర్మం ఆలయ చరిత్ర:
శ్రీకూర్మం ఆలయం పురాణ ప్రాముఖ్యత కలిగిన పవిత్ర స్థలంగా పేరుపొందింది. పురాణాల ప్రకారం, శ్వేతచక్రవర్తి అనే రాజు దక్షిణ సముద్ర తీరంలో ఉన్న శ్వేతపురం అనే రాజధానిని పరిపాలించేవాడు. అతని భార్య విష్ణుప్రియ పరమ విష్ణుభక్తురాలు. ఒకసారి ఏకాదశి వ్రత దీక్షలో ఉన్న సమయంలో భర్త కోరికను తీరుస్తానని ఆలస్యంగా స్పందించగా, విష్ణుప్రియ భగవంతుణ్ణి ప్రార్థించింది. ఆమె భక్తిని పరీక్షించి, రక్షించేందుకు మహావిష్ణువు గంగానదిని ఉద్భవింపజేశాడు. ఈ గంగ ప్రవాహం రాజును భయపెట్టి, పర్వతంపైకి పరుగెత్తేలా చేసింది.
ఈ సంఘటన తర్వాత, నారద ముని సూచనలతో రాజు కూర్మ మంత్రాన్ని జపించడంతో మహావిష్ణువు కూర్మావతారంలో ప్రత్యక్షమయ్యాడు. ఆయనను అక్కడే కొలువై ఉండాలని రాజు ప్రార్థించగా, విష్ణువు తన చక్రాన్ని ప్రయోగించి, వట వృక్షం వద్ద క్షీరసాగరాన్ని సృష్టించి, అక్కడే వాసం చేశాడు. ఈ క్షేత్రాన్ని శ్రీకూర్మం అని పిలుస్తారు.
శ్రీకూర్మం ఆలయ విశిష్టతలు:
- ప్రపంచంలో ఏకైక కూర్మావతార ఆలయం: శ్రీకూర్మం ఆలయం ప్రపంచంలో కూర్మావతారం రూపంలో పూజింపబడే ఏకైక ఆలయం. ఇది శ్రీమహావిష్ణువు కూర్మ అవతారాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
- స్వామి విగ్రహం పడమటి ముఖంగా ఉండడం: సాధారణంగా దేవాలయాల్లో దేవతలు తూర్పు ముఖంగా ఉంటారు, కానీ శ్రీకూర్మం ఆలయంలో స్వామి విగ్రహం పడమటి ముఖంగా ఉంటుంది, ఇది ప్రత్యేకమైనది.
- రెండు ధ్వజస్తంభాలు: ఈ ఆలయంలో రెండు ధ్వజస్తంభాలు ఉన్నాయి, ఇది ఇతర ఆలయాలలో అరుదైన విషయం. ఈ ధ్వజస్తంభాలు ఆలయ శ్రేణిని ప్రత్యేకంగా చేస్తాయి.
- చక్రతీర్థ గుండం: ఈ ఆలయంలో చక్రతీర్థ గుండం ఉంది, ఇది స్వామి ప్రత్యక్షమైన పవిత్ర తీర్థం. భక్తులు ఇక్కడ స్నానముచేసి పవిత్రతను పొందుతారు.
- కళింగ, ఆంధ్ర, చోళ రాజవంశాల ప్రభావం: ఈ ఆలయ నిర్మాణాన్ని కళింగ, ఆంధ్ర మరియు చోళ రాజవంశాలు అభివృద్ధి చేశాయి. ఈ వంశాల కళాశిల్పం మరియు శిల్పకళా శైలులు ఈ ఆలయంలో స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి.
- ఈ ఆలయంలో గర్భగుడి అష్టదళ పద్మం ఆకారంలో ఉంటుంది. ఆలయంలో 108 ఏకశిలా స్తంభాలు ఉన్నాయి. ఇవి వివిధ రాజవంశాల చరిత్రను వివరిస్తాయి.
బలరాముని శాపం:
ద్వాపర యుగంలో శ్రీకృష్ణుని అగ్రజుడు బలరాముడు శ్రీకూర్మం దర్శనానికి వచ్చారు. అయితే, క్షేత్రపాలకుడు అయిన బైరవుడు బలరామునికి ఆలయంలో ప్రవేశాన్ని అనుమతించలేదు. దీంతో బలరాముడు భూమిపై మరెక్కడా కూర్మావతార ఆలయం ఉండకూడదని శపించారు. అందువల్లే శ్రీకూర్మం ప్రపంచంలో ఏకైక క్షేత్రంగా నిలిచింది.
ముఖ్యమైన వివరాలు:
- స్థానం: శ్రీకాకుళం జిల్లా, శ్రీకూర్మం గ్రామం
- దూరం: శ్రీకాకుళం పట్టణం నుండి 15 కిలోమీటర్లు
- ప్రధాన ఉత్సవాలు: కూర్మజయంతి, వైష్ణవ ఉత్సవాలు
- నది: వంశధార నది
- పూజా విధానం: ఈ ఆలయంలో ప్రతిరోజూ నాలుగు కాలాల్లో పూజలు జరుగుతాయి. ప్రత్యేకంగా శనివారాలు మరియు పౌర్ణమి రోజులలో భక్తుల సందడి ఎక్కువగా ఉంటుంది.
శ్రీకూర్మం ఆలయం ప్రాచీనత, పురాణ ప్రాముఖ్యత కలిగిన అరుదైన క్షేత్రం. భక్తులకు, పర్యాటకులకు ఒక అద్భుతమైన ఆధ్యాత్మిక స్థలం ఇది. ఈ పవిత్ర క్షేత్రాన్ని తప్పక సందర్శించి కూర్మనాధుని ఆశీర్వాదాలు పొందండి!
మరిన్ని ఇటువంటి వాటి కోసం తెలుగు రీడర్స్ భక్తి ను చూడండి.
