యాగంటి ఉమామహేశ్వర దేవాలయం ఆంధ్రప్రదేశ్లోని నంద్యాల జిల్లాలో ఉన్న ప్రసిద్ధ శైవక్షేత్రం. ఇది బనగానపల్లె పట్టణానికి 14 కి.మీ. దూరంలో, పాతపాడు గ్రామం సమీపంలో ఉంది. ఈ ఆలయాన్ని 15వ శతాబ్దంలో విజయనగర రాజులు హరిహర బుక్క రాయలు నిర్మించారు.
యాగంటి దేవాలయంలోని శివలింగం అర్ధనారీశ్వర రూపంలో ఉంది, అంటే శివుడు మరియు పార్వతి ఒకే శిలలో సంయుక్తంగా ఉన్నారు. ఈ శివలింగం ప్రతిష్ఠించిన గుహ స్వయంభూగా ఏర్పడినట్లు నమ్ముతారు. ఈ దేవాలయం 15వ శతాబ్దంలో విజయనగర రాజవంశం చేత నిర్మించబడింది. శ్రీ అగస్త్య మహర్షి తపస్సు చేసిన ప్రదేశంగా ఈ ఆలయం ప్రసిద్ధి చెందింది.
అగస్త్య మహర్షి ఈ ప్రదేశంలో వెంకటేశ్వరుడి ఆలయాన్ని నిర్మించాలనుకున్నారు. అయితే, విగ్రహం యొక్క పాదగోరు విరిగిపోవడంతో విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించలేకపోయారు. దీనితో మహర్షి తపస్సు చేయగా, శివుడు ప్రత్యక్షమై ఈ ప్రదేశం శైవ ఆలయానికి అనుకూలమని చెప్పారు. అగస్త్యుడు శివుని వద్ద పార్వతీదేవితో కలిసి ఉన్న ఉమామహేశ్వరుడి విగ్రహాన్ని కోరగా, శివుడు ఒకే రాతిలో ఆ విగ్రహాన్ని ప్రసాదించారు.
నిర్మాణం మరియు గుహలు:
యాగంటి ఆలయ ప్రాంగణం ఎంతో అందంగా ఉండి మూడు గుహలను కలిగి ఉంది.
- అగస్త్య గుహ – అగస్త్య మహర్షి ఇక్కడ శివుడిని ధ్యానం చేసినట్టు చెబుతారు. ఈ గుహలో 120 మెట్లు ఉండగా, భక్తులు లోపల ఉన్న దేవి విగ్రహాన్ని పూజించేందుకు వాటిని ఎక్కాలి.
- వెంకటేశ్వర గుహ – ఈ గుహలో దెబ్బతిన్న శ్రీ వెంకటేశ్వర విగ్రహం ఉంది. తిరుమల ఆలయం ఏర్పాటుకన్నా ముందుగా, ఈ విగ్రహం ఇక్కడ ఉండేదని స్థానికులు నమ్ముతారు.
- వీరబ్రహ్మ గుహ – శ్రీ వీరబ్రహ్మేంద్ర స్వామి ఇక్కడ ధ్యానం చేసి కాలజ్ఞానం రచించినట్టు చెబుతారు. ఈ గుహ ప్రవేశం చిన్నగా ఉండటం వల్ల భక్తులు లోపల వెళ్లేందుకు వంగి వెళ్లాలి.
పెరుగుతున్న నంది విగ్రహ కథ:
యాగంటి ఆలయం ఆహ్లాదకరమైన ప్రకృతి సౌందర్యంతో పరవశింపచేసే పుణ్యక్షేత్రాలలో ఒకటి. ఈ ఆలయం వైష్ణవ సంప్రదాయంలో నిర్మించబడింది. యాగంటి ఆలయంలోని నంది విగ్రహానికి “యాగంటి బసవన్న” అని పేరు. కలియుగం అంతమయ్యేనాటికి యాగంటి బసవన్న లేచి రంకె వేస్తుందని శ్రీ శ్రీ పోతులూరి వీరబ్రహ్మేంద్రస్వామి వారు కాలజ్ఞానంలో వర్ణించారు.

కాకి కథ: మహర్షి అగస్త్యుడి శాపం
యాగంటి ఆలయానికి సంబంధించిన మరో ఆసక్తికరమైన పురాణగాథ కాకుల గురించి. మహర్షి అగస్త్యుడు ఇక్కడ తపస్సు చేస్తున్న సమయంలో, కాకులు గొంతెత్తి అరవడం మొదలుపెట్టాయని చెబుతారు. దీనివల్ల తపస్సుకు అంతరాయం కలిగిందని, చిరాకుగా అనిపించిన అగస్త్య మహర్షి, ఈ ఆలయ పరిసరాల్లో కాకులు ప్రవేశించకుండా శపించారని పురాణ గాథ చెబుతోంది. ఈ రోజు కూడా ఆలయం పరిసరాల్లో ఇతర పక్షులు కనిపించినా, కాకులు మాత్రం ఎక్కడా కనిపించవని స్థానికులు నమ్ముతారు.
పుష్కరిణి సరస్సు: ఆలయ పవిత్ర జల వనరు
అగస్త్య మహర్షి యాగంటి ప్రాంతంలో తపస్సు చేస్తూ, పుష్కరిణిలో స్నానం చేసి శివుని పూజలు నిర్వహించారు. ఈ కారణంగా, ఆ పుష్కరిణిని “అగస్త్య పుష్కరిణి” అని పిలుస్తారు. యాగంటి ఆలయంలోని అగస్త్య పుష్కరిణిలోని నీరు నిరంతర ప్రవాహం మరియు ఔషధ గుణాల కారణంగా ప్రత్యేకమైనది. ఈ సహజ ఉత్పత్తి అయిన ఊట కొండల నుండి ఉద్భవించి, నంది విగ్రహం నోటిద్వారా పుష్కరిణిలో ప్రవహిస్తుంది. ఆశ్చర్యకరంగా, ఈ పుష్కరిణి నీటి మట్టం ఎప్పుడూ స్థిరంగా ఉంటుంది, భారీ వర్షాలు లేదా భగ్గుమనే ఎండలు వంటి వాతావరణ మార్పులకు ప్రభావితం కాకుండా నిలిచి ఉంటుంది. ఈ నీటికి ఆయుర్వేద లక్షణాలు ఉన్నాయని విశ్వసించబడుతుంది, మరియు ఇందులో స్నానం చేయడం ఆధ్యాత్మికంగా, భౌతికంగా స్వచ్ఛత పొందే మార్గంగా భక్తులు భావిస్తారు.
వీర బ్రహ్మేంద్ర స్వామి కాలజ్ఞానం రచించిన గుహ:
శ్రీ పోతులూరి వీర బ్రహ్మేంద్ర స్వామి తన ప్రసిద్ధ కాలజ్ఞానాన్ని యాగంటి ఆలయ సమీపంలోని ఒక రోకళ్ళ గుహలో రాశాడు. భవిష్యత్తులో జరిగే అనేక సంఘటనలను ఈ కాలజ్ఞానం ద్వారా వివరించాడని భక్తులు నమ్ముతారు. మరియు ఇంకో గుహ రవ్వలకొండలో ఉంది ఈ గుహలో 14 క్షేత్రాలకు వెళ్లే మార్గలు సూచిస్తాయి.
పర్యటన మరియు ప్రయాణం: యాగంటి ఆలయ యాత్రను సులభంగా ప్లాన్ చేసుకోండి
యాగంటి ఆలయం ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని కర్నూలు జిల్లాలో ఉంది. ఇది రోడ్డు మరియు రైలు మార్గాల ద్వారా సులభంగా చేరుకోవచ్చు. హైదరాబాదు నుండి సుమారు 200 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఈ ఆలయానికి సమీపంలో ఉన్న పట్టణం బనగానపల్లెలో లేదా కర్నూల్ నగరంలో వసతి సౌకర్యాలు లభిస్తాయి.
ఆలయం ఏడాది మొత్తం తెరిచే ఉంటుంది, అయితే భారీ వర్షాల సమయంలో వెళ్లడం కాస్త అసౌకర్యంగా ఉండొచ్చు. ఆలయం పరిసర ప్రాంతాల్లోని గుహలను, శిలాశిల్పాలను సందర్శించడం కూడా ఒక అద్భుతమైన అనుభవంగా ఉంటుంది.
యాగంటి ఆలయానికి ఎలా చేరుకోవాలి?
విమానంలో:
సమీప విమానాశ్రయం హైదరాబాద్ (రాజీవ్ గాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం) – యాగంటి వరకు 290 కి.మీ.
➡ విమానాశ్రయం నుంచి టాక్సీ లేదా బస్సు ద్వారా వెళ్లొచ్చు.
రైలులో:
సమీప రైల్వే స్టేషన్ నంద్యాల – యాగంటి వరకు 55 కి.మీ.
➡ నంద్యాల నుంచి టాక్సీ లేదా బస్సు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
బస్సులో:
యాగంటి బస్ స్టాండ్ ఆలయానికి 6 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
➡ బనగానపల్లె, నంద్యాల, కర్నూలు నుంచి బస్సులు లభ్యమవుతాయి.
సందర్శించడానికి ఉత్తమ సమయం:
అక్టోబరు – ఫిబ్రవరి (ఈ సమయంలో వాతావరణం చల్లగా, ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది).
మరిన్ని ఇటువంటి వాటి కోసం తెలుగు రీడర్స్ భక్తి మరియు విహారి ను చూడండి.