వేణుగోపాల స్వామి ఆలయం, కర్ణాటకలోని మైసూర్ సమీపంలో కృష్ణ రాజ సాగర (KRS) డ్యామ్ ప్రాంగణంలో, కన్నంబాడి గ్రామానికి సమీపంగా ఉన్న పురాతన దేవాలయం. 12వ శతాబ్దంలో హోయ్సల రాజవంశం కాలంలో నిర్మించబడిన ఈ ఆలయం, సోమనాథపురంలోని చన్నకేశవ ఆలయంతో సమకాలీకృతమైన గొప్ప శిల్పకళా ఉదాహరణ.
చారిత్రక నేపథ్యం:
నీట మునిగిన ఆలయం:
1909లో సర్ ఎమ్. విశ్వేశ్వరయ్య ప్రణాళిక చేసిన KRS డ్యామ్ నిర్మాణం కారణంగా, కన్నంబాడి గ్రామం సహా ఈ ఆలయం కూడా 1930 నాటికి పూర్తిగా నీట మునిగింది. వర్షాభావ సంవత్సరాల్లో మాత్రమే ఆలయం కొన్ని నెలల పాటు దర్శనమిచ్చేది. 80 సంవత్సరాల పాటు నీట మునిగి ఉన్న ఈ ఆలయం, ఆధునిక పునరుద్ధరణ శక్తి ద్వారా తిరిగి వెలుగులోకి వచ్చింది.
గ్రామ మార్పిడి:
మైసూర్ మహారాజు కృష్ణ రాజ వాడ్యార్ IV, స్థానిక ప్రజల కోసం కొత్త గ్రామమైన హోసా కన్నంబాడిని నిర్మించగా, ప్రజలు అక్కడికి తరలిపోయారు. అయితే ఆలయంతో సహా ఇతర నిర్మాణాలు నీట మునిగిపోయాయి.
పునరుద్ధరణ – కళాత్మక విస్మయం
2000ల ప్రారంభంలో శ్రీ హరి ఖోదాయ్, ఖోదాయ్ ఫౌండేషన్ సహాయంతో ఆలయాన్ని పునర్నిర్మించే ప్రణాళిక రూపొందించారు. విరిచిన ప్రతి రాయిని జాగ్రత్తగా న‌మోదు చేసి, అదే రీతిలో హోసా కన్నంబాడిలో తిరిగి నిర్మించారు. ప్రస్తుతం, ఈ ఆలయం మైసూర్ పర్యాటకంలో అద్భుతమైన కేంద్రముగా నిలిచింది.
శిల్ప కళా వైభవం:
సంసిద్ధ ప్రాకార నిర్మాణం:
ఈ ఆలయం రెండు ప్రాకారాలతో చుట్టబడిన సమాంతర ఆకృతిని కలిగి ఉంది. ప్రధాన గేటు (మహాద్వారం) ద్వారా ప్రవేశించిన వెంటనే, యాగశాల, వంటగది వంటి అనుబంధ నిర్మాణాలు కనిపిస్తాయి.
గర్భగృహం (శ్రీ విగ్రహం):
అంతర్గత ప్రదేశానికి చేరుకునే రెండవ మహాద్వారం ద్వారా గర్భగృహం చేరవచ్చు. అక్కడ వేణుగోపాల స్వామి విగ్రహం, ఆయన గోపాలక రూపంలో నిలబడి, పశువులను పాడిస్తున్న దృశ్యంలో కళాత్మకంగా చెక్కబడింది.
ముఖ్య మండపం:
గర్భగృహానికి ముందుగా వెస్టిబ్యూల్, మధ్య హాల్, ప్రధాన హాల్ ఉన్నాయి, ఇవి భక్తులకు శ్రద్ధా కేంద్రంగా నిలుస్తాయి.
హోయ్సల శిల్పకళ – ప్రత్యేకతలు:
- ఆలయం మొత్తం జటిలమైన చెక్కలు, శిల్పాలు, మరియు దృశ్యాలను కలిగి ఉంది.
- ఆలయం ప్రాంగణంలో హంపి రథం ఆకృతిలో నిర్మించిన రథం కూడా సందర్శకులను ఆకట్టుకుంటుంది.
ప్రత్యేక ఆకర్షణలు:
- ఆలయం చుట్టూ ఆకర్షణీయమైన తోటలు, విస్తృతంగా నిర్మించిన మండపాలు భక్తులకు, పర్యాటకులకు సేదతీరే ప్రదేశంగా ఉన్నాయి.
- KRS డ్యామ్ వద్ద వెలుతురులో ఆలయం చూపు మంత్రముగ్ధం చేసేలా ఉంటుంది.
- ఆలయంలో జరిగే ఉత్సవాలు, సంగీత నృత్య ప్రదర్శనలు పర్యాటకులకి ప్రత్యేక అనుభూతిని ఇస్తాయి.
వేణుగోపాల స్వామి ఆలయం ఒక ప్రఖ్యాత హోయ్సల కళాఖండం. ఇది నెమ్మదిగా మరిచిపోతున్న పురాతన కట్టడాల పునరుద్ధరణకు ఒక చక్కని ఉదాహరణగా నిలుస్తుంది. కేవలం భక్తులకే కాక, చరిత్ర, శిల్పకళ, పురాతన నిర్మాణాలపై ఆసక్తి ఉన్న వారికీ ఈ ఆలయం తప్పక చూడవలసిన ఒక ప్రత్యేక సంపద.
మరిన్ని ఇటువంటి వాటి కోసం తెలుగు రీడర్స్ విహారి ను చూడండి.
